Асфиксияда биринчи ёрдам кўрсатиш.

Асфикцияга биринчи ёрдам кўрсатишдан олдин унинг сабабини аниқлаш жуда муҳим, акс ҳолда одамга ёрдам бериш мумкин бўлмайди. Беморга биринчи ёрдам кўрсатишга қаратилган кейинги ҳаракатларга аралашмаслиги учун барча мумкин бўлган воситалар билан ишонч ҳосил қилиш керак.

Механик асфикция мавжуд бўлганда, нафас олиш тизимига кирган объэктни уни ташқарига олиб ташлашга ҳаракат қилиш керак. Бу Ҳеимлич усули билан амалга оширилади, қутқарувчи беморнинг орқасида жойлашганида, бўғувчи қўлнинг кўкрагини қулфда ушлаб туради ва диафрагмани ўткир сиқиш ҳаракатлари билан сиқади. Бундай зарбалар ўпкадан тўпланган ҳавони олиб ташлашга ёрдам беради, бу эса унинг массаси билан, ўз навбатида, тиқилиб қолган объэктни ташқарига чиқаришга ёрдам беради.

Механик асфикция бўлса, жабрланувчининг танасини унинг нормал нафас олишига тўсқинлик қиладиган нарсалардан озод қилиш керак. Агар бир вақтнинг ўзида бемор ҳушини йўқотган бўлса ва унинг пулси эшитилмаса, шошилинч равишда сунъий нафас олиш ва кўкрак қафасини сиқиш керак.

Бундан олдин, жабрланувчи орқага ётқизилади, боши орқага ташланади ва ияги юқорига кўтарилади - бу тилнинг ҳалқумни тўсиб қўймаслигига имкон беради.

Агар одам мунтазам равишда механик сабаблар билан боғлиқ бўлмаган астма хуружлари бўлса, у тиббий назорат ва терапияга муҳтож. Бундай аломатлар жиддий касалликларнинг натижасидир, уларнинг назорациз курси тузатиб бўлмайдиган оқибатларга олиб келиши мумкин.

Биринчи ёрдамни кўрсатгандан сўнг, танадаги асфикциянинг ҳақиқий сабабларини ёки оқибатларини аниқлаш учун шошилинч равишда мутахассис билан боғланишингиз керак. Шифокор трахея, ҳалқум ёки бронхларда ўсмалар, юрак этишмовчилиги ва бошқа жиддий патологиялар туфайли бўғилишнинг пайдо бўлишини истисно қилиши керак. Бўғилишнинг аниқ белгилари билан пулмонолог, аллергист ёки кардиологга ташриф буюриш мажбурийдир.

Манба: Морозов МА Биринчи ёрдам асослари - Санкт-Петербург, 2017, 335 п.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Ўткир гипогликемик холатларда (шок) шошилинч ёрдам кўрсатиш;

Глюкоза 40% - 60-100мл в/и "аста секин".

Адреналин 0.1% - 1мл т/о.

Преднизолон 30 -60 мг в/и.

Юқоридагилар ёрдам бермаса Глюкагон 1мг м/о.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Иситмани қачон туширмаслик керак?

Кўпчилик тана ҳарорати кўтарилган заҳоти уни турли препаратлар билан туширишга уринади.

Термометр 38 дан юқорини кўрсатгандагина дори ичиш керак. Бошқа вазиятларда юқори тана ҳарорати фақат фойда келтиради.

Шу орқали тана вирусни аниқлаганини ва унга қарши курашни бошлаганини маълум қилади. Негаки вируслар айнан юқори ҳароратда ҳалок бўлади.
©patronajlar_uz.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Коллапс.

Ўткир томир етишмовчилиги бўлиб, бунда томирлар тонусининг бирдан пасайиб кетиши ва айланаётган қон ҳажмининг нисбий камайиши, яъни томир ҳажми билан қон ҳажмининг номутаносиблиги кўринишида намоён бўладиган патологик ҳолат ҳисобланади. Бунда ҳушдан кетиш кузатилмайди, лекин баъзи ҳолларда бош миянинг қон билан таъминланиши, критик бузилганда ҳуш йўқолиши мумкин.

Сабаблари. Интоксикациялар, инфекция, гипо ёки гипергликемия, пневмония, буйрак усти бези етишмовчилиги, жисмоний ва руҳий зўриқиш.

Клиникаси:
Беморнинг аҳволи бирдан ёмонлашади, кўз олди қоронғилашади, боши айланади, тери ранглари оқариб, совуқ тер билан қопланади, лекин оёқ-қўллар иссиқ бўлади. Сабаби қон периферияга тақсимланади. Нафас бир оз тезлашади, юзаки бўлади. Тахикардия ва АҚБ нинг кескин тушиб кетиши кузатилади.

Шошилинч ёрдам чора-тадбирлари.
Сабабини бартараф қилиш ва томир тонусини тиклашга қаратилган бўлиши лозим.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

ЮРАК –ЎПКА –МИЯ
РЕАНИМАЦИЯСИНИНГ БОСҚИЧЛАРИ.

Реанимация тадбирларини бошлашдан олдин беморни каттик юзага чалканча ёткизиш лозим бўлади.
Ҳамма реанимацион тадбирлар уч босқичга булинади, уларнинг ҳар бири эса уч босқичдан иборат.

I-боскич. ЮЎР нинг асосий тадбирлари.
Организм ҳаётини таҳминлашнинг умумий чора тадбирлари:

А – Airway орen – беморда нафас йуллари утказувчанлигини таьминлаш.

В – Breathe fоr Victim – оғиздан-оғизга, оғиздан бурунга ёки Амбу, КАМА қопчалари ёрдамида суньий нафас бериш, уйқу артерияси уришини аниқлаш. Агар пульсация бор бўлса, то мустақил нафас тиклангунча суньий нафас олдиришни давом эттириш.

С – Circulatiоn blооd – агар артерияларида пульсация аниқланмаса юракни билвосита массаж, имконият борича трахеяни интубация килиш. Реанимацияни спонтан пульс пайдо булгунча давом эттирилади.

II- боскич. Реанимациянинг ихтисослашган усуллари:

D – Drugs –дорилар: керакли дори-дармонларни қилиш ва вена ичига эритмалар қуйиш учун система улаш.

Е – Electrоcardiоgraрhy (ЭКГ) – юрак тўхташи турини (қоринчалар фибрилляцияси, асистолия, идиовентрикуляр ритм) аниқлаш учун кардиомонитор улаш ёки ЭКГ олиш.

F-Difibrillatiоn – (дефибрилляция) – қоринчалар фибрилляциясида дефибрилляция қилинади.

III-боскич. Мия реанимацияси – постреанимацион интенсив терапия.
G – Gauge – (баҳолаш) беморнинг аҳволини баҳолаш, яҳни улим сабабини аниклашга ҳаракат килиш, беморни куткариш ва даволаш имкониятларини баҳолаш (аниклаш).

H – Hyроtermy – (гипотермия) – Мия фаолиятини тикловчи муолажаларни қўллаш: гипотермия (+ 30-32°С).

I - Intensive theraрy – (интенсив терапия) қолган аъзолар фаолиятини тўғрилашга қаратилган интенсив терапия.
Реанимация тадбирларини ўтказиш тартиби сақланиши керак, лекин ҳар доим ҳам бунга эришиб булмайди, бу қаерда (аҳоли йук жой, стационар, стационар техник таҳминоти), ким томондан (тайёрланмаган, тайёргарлик курган тиббиёт ҳодимлари) ёрдам кўрсатилишига боғлиқ.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Қон кетишда тўғри боғлов қўйиш.

Қон кетганда, жароҳат жойига босиб турувчи боғлам, жароҳат тепасидан қон кетишини олдини олиш учун сиқиб турувчи боғлам қўйилади.

Боғлам узун найсимон (елка ва сон суяги) дан қўйилади.
Билак - тирсак ва болдир соҳасига қўйилмайди сабаби иккала суяк орасидан ҳам қон томирлар ўтади ва боғлам қўйиш самарасиз бўлиши мумкин.

Боғлам қўйишдан олдин соати белгиланади. Боғламни бўшатиш вақти иссиқ фаслда 20-30 мингача, совуқ фаслда 1-2 соатгача.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Иссиқ ва қуёш уришида биринчи ёрдам

Шикоятлари: кўнгил айниш, қайд қилиш, лоҳаслик, қизиб кетиш.

Муолажа:
1. Беморни сояга ёки салқин жойга ўтказиш ва бошини кўтариб ётқизиш.
2. Кийимлардан ва сиқиб турувчи жисмлардан халос қилиш.
3. Бошига ва йирик қон томирлар ўтган жойга (суратда кўрсатилган) совуқ коипресс қўйиш. Баданни юрак соҳасидан бошлаб совуқ сувда артиш ёки нам чойшаб билан ўраш.
4. Агар бемор ҳушида бўлса совуқ сув ичириш. Агар ҳушини йўқотса нашатир спирт ҳидлатиш ва ёнбошлатиб ётқизиш.
5. Тез ёрдам чақириш!

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Биринчи тез тиббий ёрдам кўрсатиш бўйича 5 та тамойил.

Сунъий нафас ҳар бир инсон билиши керак бўлган элементар реанимацион хатти-ҳаракатлар сирасига киради. Кислород етказиш учун шунчаки юзма-юз нафас олишнинг ўзи кифоя эмас. Биринчи навбатда, нафас йўлларини текшириб, зарурат туғилган тақдирда, бирор бир предмет, қон ёки балғам бўлса, ташқарига чиқариб ташлаш керак. Илк 10 ҳаво юбориш тезликда бажарилади, кейин эса бир дақиқада 20 нафас ритми қўлланади. Агар инсоннинг кўкрак қафаси кўтарилаётган бўлса, демак, барчаси тўғри.
Пульс йўқлиги сезилса, юракни массаж қилиш керак. Кўкрак қафасининг энг қисқа ва тор қисми аниқланади ва унинг четидан 2-3 сантиметр ўлчанади - бу компрессия нуқтаси бўлади. Кафтнинг асосини шу ерга қўйиб, уни иккинчи кафт билан ёпиб - босим айнан шу қисмлар билан амалга оширилади. Ритмик босимларни кучли, вертикал йўналишда амалга ошириш лозим. Частота дақиқасига 110 мартани ташкил қилиши керак. Пульс бўлса, юрак массажига ҳожат йўқ.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Тиббиёт нега ривожланмаяпти?

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Бронхиал астма [юн. asthma бўғилиш], зиқнафас – майда бронхларнинг торайиши, шиллиқ пардасининг кўчиши ва ичига шилимшиқ тиқилиши, бронхиал ўтказувчанликнинг бузилиши, ҳаракат фаолиятининг издан чиқиши натижасида вақт-бевакт нафас қисиши ва бўғилиш хуружи билан ўтадиган аллергик касаллик (қ. Аллергия). Бронхиал астма, одатда, тўсатдан, аксари кечаси тутиб, бир неча соатдан бир неча кунгача давом этади. Касаллик хуружи тутганда бемор нафас чиқаришга қийналган, кўкрак қафаси каппади, бўйин веналари бўртади, юзи кўтаради, бурун тешиклари кенгаяди ва бошқа(лар) бронхиал астма тутганда бемор нафас чиқараётганида ҳуштакка ўхшаган овоз чиқаради ва хириллаб қолади. Бемор ҳаводан тўйиб-тўйиб нафас олмоқчи бўлади; аввал қуруқ йўтал билан бошланган хуруж ёпишқоқ балғам чиқа бошлагандан сўнг аста-секин тўхтайди ва нафас олиш маромига кела бошлайди. Бронхиал астма инфекцион аллергик ва ноинфекцион атпик бўлади.
Инфекцион-аллергик бронхиал астмада бактериал аллергенлар муҳим роль ўйнайди, уларнинг организм билан ўзаро таъсири туфайли организмда аллергик ўзгаришлар рўй беради. У аксари нафас аъзолари (қ. Бронхит, Бронхэктик касаллик, Зотилжам) ёки бурун ёндош бўшлиқларининг сурункали касалликларида ривожланади. Бунда организмда узоқ вақтгача инфекция ўчоғи мавжуд бўлади; яллиғланишда ҳосил бўладиган моддалар ҳамда микробларнинг ҳаёт фаолияти ва парчаланиш маҳсулотлари аллергик хусусиятга эга.
Ноинфекцион-атопик бронхиал астмага ҳар хил чанг, баъзи озиқ-овқат маҳсулотлари, дори-дармон ва бошқа(лар) сабаб бўлиши мумкин. Бронхиал астманинг пайдо бўлишида асосий сабаблардан бири ирсий омиллардир. Касаллик хуружларда нерв ва эндокрин тизими муҳим аҳамиятга эга. Ғам-ғусса, руҳий изтироб, ҳаяжонланиш ва бошқа(лар) ҳам хуруж тугашига олиб келиши мумкин. Бронхиал астманинг келиб чиқиши, ривожланиши ва кечишига иқлим омиллари ҳам таъсир қилади. Касаллик аксари баҳор ва куз ойларида кўп кузатилади. Бронхиал астма хуружлари кўпайиб, касаллик улғайгани сари ўпка эмфиземаси, юрак-ўпка ишининг издан чиқиши каби асоратлар вужудга келиши мумкин. Бўғилиш бошқа касалликларда хам кузатилишини назарда тутиш лозим.
Давоси касалликка сабаб бўлган аллергенни топиш ва уни бартараф этишдан иборат. Ўткир хуруж вақтида бронхларни кенгайтрувчи дорилар берилади. Даво гимнастикаси, очиқ ҳаводан кўпроқ баҳраманд бўлиш яхши ёрдам беради. Касаллик зўраймаганда шифокор билан келишилган ҳолда курортларда даволаниш тавсия этилади. Бронхиал астманинг олдини олишда атроф муҳитни соғломлаштириш, инфекцион респиратор касалликларни вақтида даволатиш, энг муҳими, яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳга бархам бериш лозим.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Тез тиббий ёрдам тизими такомиллаштирилмоқда.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Терминал ҳолатлар.

Терминал ҳолатлар деб- қўшимча аралашмасиз ўлимга олиб келувчи витал функцияларнинг декомпенсация билан кечувчи патологик жараёнга айтилади.

Терминал ҳолат бу-ўлим билан ҳаёт ўртасидаги ҳолат бўлиб, метаболизмнинг чуқур бузилиши кузатиладиган критик даража.

Беморларда нафас олишнинг ва қон айланишнинг, тўсатдан тўхтаб қолишини, нафас органларининг ва МНСнинг ўткир касаликлари декомпенсациялари натижасида келиб чиқади. Ҳаётий муҳим органлар фаолиятини тўхтатишга клиник ўлим дейилади.

Терминал ҳолат бу организм ҳаётининг охирги суниш даври булиб, биологик ўлимдан олдинги ҳолатдир. Биологик ўлим ҳолатида орган ва тўкималарда, аввало марказий нерв системасида қайта тикланмайдиган ўзгаришлар вужудга келади. Шунинг учун биологик ўлим ҳолатида организмни хаёт фаолиятини қайта тикланиш имкони йўқ.

Аммо клиник ўлимда моддалар алмашинуви сақланган бўлади. Бу қайтар жараёндир.

Биологик ўлим –қайтмас жараён бўлиб, ҳаёт учун муҳим органлар ва системалар фаолиятининг тўхташи билан бирга моддалар алманишуви хам тўхтайди.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Болалар ва катталар нафас олмаётганда биринчи ёрдам кўрсатиш.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Тез тиббий ёрдам ҳамширалари учун тоифа савол ва жавоблари.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.

Ларингоспазм патогенези, клиникаси, биринчи тиббий ёрдам.

@TezyordamUZB -Шошилинч ҳолатлар учун.