آیا میدانید شهر شیراز کنونی در دوران عبدالملک بن مروان اموی ساخته شد؟!

جغرافیدان مشهور اصخری که خود اهل استان فارس بوده در کتاب مسالک و ممالک خودش در قرن چهارم هجری (۱۰۰۰ سال پیش ) مینویسد:

«شیراز محدث (جدید و تازه ساخت) است.

محمد بن القاسم " بن [ابی] عقیل پسرعموی  #حجاج_بن_يوسف_ثقفی (در دوران خلافت عبدالملک بن مروان اموی) شیراز را (۷۴ هجری)بنا کرد و از همه شهرهای پارس حمل به شیراز برند (یعنی به شیراز جدید مهاجرت کردند) و از انجا به هیچ جای نبرند. و لشگرگاه اسلام آنجا زدند در آن وقت کی بر اصطخر جنگ می کردند .

و شهر آن وقت بنا کردند و مقدار یک فرسنگ باشد و بارو ندارد و دیوان پارس آنجا باشد و عاملان از اینجا روند.»

همچنین اصطخری در قرن چهارم در ذکر آتشکده های پارس (فارس) میگوید:

ذکر آتشکده های پارس:

هیچ ناحیتی و روستایی نیست که نه در و آتشگاهی هست ، آنچه بزرگترست و معروف تر ازان یاد کنیم.(یعنی کثرت زیادی بوده آتشکده ها)

ذکر مذاهب مختلف اهل پارس:

مردمان سواحل مذاهب اهل بصره دارند از سیراف تا ماهی رویان تا ارغان به « قدر » گویند و مردمان جهرم « معتزله » باشند.

گرمسیریان هفت گونه اند. و مردم سردسیر - شیراز واصطخر و پسا مذهب سنت و جماعت دارند بر مذهب اهل بغداد ، وفتوی به مذهب اصحاب حدیث کنند .

و در پارس گبرکان (زرتشتیان) و ترساآن (مسیحیان)  و جهودان ( یهودیان) باشند ، و غلبه گبرکان (زرتشتیان) دارند

و جهودان اندکی باشند ، و کتابهای گبرکان و آتشکد[ه] ها و آداب گبر کی هنوز درمیان پارسیان هست  و به هیچ ولایت اسلام چندان گبر نباشد کی در ولایت پارس کی دار ملک ایشان بودست.

نکته: پس از فتح مسلمانان شهر اصطخر رو به انحطاط رفت و اهمیت شهر استخر به شیراز جدید که بدست اعراب ساخته شد منتقل شد. در قرن چهارم و پنجم هجری قمری سلسله #آل_بویه فارس، شیراز را به پایتختی برگزیدند و مساجد، قصرها، کتابخانه و حصاری در آن بنا نمودند

📚منبع: کتاب مسالک و ممالک اصطخری، بخش ذکر دیار پارس , ص ۱۰۶، ۱۱۱، ۱۲۱

@tamadone_islami

#عربی_چک

برخی کلمات عربی که طی هزارو اندی سال وارد فرهنگ ما ایرانیان شده است دیگر جزوی از لغات و واژگان بومی ما شده اند ، و امکان معادل سازی آنها وجود ندارد .

یکی از این کلمات که پیجی را دیدم درصدد معادل سازی و دنبال واژه ی اصیل پارسی برای آن بود و به دست و پا افتاده بود ، کلمه ی #غواص است !!

معادل های پیشنهادی او را برای «#غواص» ببینید :

آب رو 😀
زیر آب رو 🤣
آب باز 😁
آب گرد 😂
آب کاو 🙄

بنده نمیدانم این همه تلاش برای معادل سازی کلمات عربی که دیگر جزوی از فرهنگ لغت و لسان ما شده است چیست؟!


@tamadone_islami

#عربی_چک

برخی کلمات عربی که طی هزارو اندی سال وارد فرهنگ ما ایرانیان شده است دیگر جزوی از لغات و واژگان بومی ما شده اند ، و امکان معادل سازی آنها وجود ندارد .

یکی از این کلمات که پیجی را دیدم درصدد معادل سازی و دنبال واژه ی اصیل پارسی برای آن بود و به دست و پا افتاده بود ، کلمه ی #غواص است !!

معادل های پیشنهادی او را برای «#غواص» ببینید :

آب رو 😀
زیر آب رو 🤣
آب باز 😁
آب گرد 😂
آب کاو 🙄

بنده نمیدانم این همه تلاش برای معادل سازی کلمات عربی که دیگر جزوی از فرهنگ لغت و لسان ما شده است چیست؟!

وقتی بزرگان تاریخ ادبیات ما از غواص استفاده کردند به ابیات بسیار زیبایی با این کلمه ساختند ، دیگر تلاش های ما برای عربی زدایی کلمات چیست؟! مثلا غواص رو «زیرآب رو» کنیم نسل های بعدی وقتی ب این کلمات در اشعار ادبیات ما برمیخورند آیا میتوانند آنها را بفهمند؟!

#غواص گر اندیشه کند کام نهنگ
هرگز نکند در گرانمایه به چنگ. (سعدی)

سخن گوهر شد و گوینده #غواص
به سختی در کف آید گوهر خاص.(نظامی)

ای درّ برگزیده که #غواص کرده ای
در بحر فکر خاطر دردانه سنج را.(خاقانی)

عشق دردانه‌ست و من #غواص و دریا میکده
سر فروبُردم در آن جا تا کجا سر بَرکُنم (حافظ)

غرقه در گریه از برای توام
بهر در غوطه می خورد #غواص (جامی)

ای مرد سفر در طلب زاد سفر باش
بشکن شبهٔ شهوت و #غواص دُرر باش (سنایی)

آن نفس باخته #غواص جگرسوخته‌ام
که به جز آبلهٔ دل، گهری نیست مرا(صائب تبریزی)

چو بحر عشق را #غواص گردی
بخلوت آن گهر را خاص گردی(عطار)


در درونِ کعبه رسمِ قبله نیست
چه غم اَر #غواص را پاچیله نیست؟(مولانا)

رأی تو گنج عقل را گنجور
طبع تو بحر فضل را #غواص (وطواط)

یکی چو خورشید اندر میان چرخ ستیر
یکی چو #غواص اندر میان بحر ضمیر (قطران تبریزی)

حدیث عشق فضولی به هیچ کس مگشا
درون بحر نباید که دم زند #غواص (فضولی)

به بحر شعر اگر فکر من شود #غواص
بهای یک گهر آید خراج بحر و برم (جامی)

#غواص بحر فکر منم ورنه از کجا
چندین هزار دانهٔ گوهر به من رسید؟ (اوحدی)

چو #غواص زی در داننده راه
همی‌ زد به دریای معنی شناه (اسدی طوسی)

کران نباشد #غواص درّ بحر سخن
صدف بساحل عمان برد نکو ناید (اثیر اخسیکتی)

#غواص بحر شعر توام هست سالها
کز قطره هاش لولو لالا همی برم (ابن یمین طغرایی)

غ غالین غایت دین غرفه نور یقین
غالب و #غواص و #غوص در هر دریا علی است (نسیمی)

به دریا در فکن خود را چو #غواص
ستاده بر لب ساحل چه حاصل (شاه نعمت الله ولی)

همه #غواص ادب بودم و هرجا صدفی‌ست
همه بازش دهن از حیرت دردانهٔ توست (شهریار)

فرق است میان آن #غواص که در بحر فرو رود تا درّ برآرد و میان آنکه در قعر بحر از برای آن رود تا با درّ زمانی در صدف شود (عین القضات همدانی)

✍️مروان پاشا

@tamadone_islami

ترجمۀ سورۀ نبأ به فارسی (با گویش هروی خراسانی) از خواجه عبدالله انصاری از 1000 سال پیش

وی از اعقاب ابوایوب انصاری است که صحابهٔ پیغمبر بود. مادرش از مردم بلخ بود و عبدالله خود در هرات یکی از شهرهای غربی افغانستان کنونی متولد شد

بر اساس تصحیح از تفسیر گمشدۀ خواجه عبدالله انصاری بر پایۀ دو نسخۀ نویافته در نجف و اسپارتا

﴿عمّ يَتَسَاءَلُونَ﴾ از چی چیز چندین می‌پُرسَند مشركان قریش؟
عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ:
ترا از آن چیز بزرگ می‌پُرسَند؟
﴿الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ﴾ وُ ایشان در آن روز جداجد گویان‌اند.
﴿كَلَّا سَيَعْلَمُونَ﴾براستى كی آگاه شِند.
﴿ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ﴾واز براستى كی آگاه شِند.

﴿أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَاداً﴾۶ ﴿وَالْجِبَالَ أَوْتَاداً﴾۷ ﴿وَخَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجاً﴾۸ ﴿وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتاً﴾۹ ﴿وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاساً﴾۱۰ ﴿وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعاشاً﴾۱۱ ﴿وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِدَاداً﴾۱۲ ﴿وَجَعَلْنَا سِرَاجاً وَهَّاجاً﴾۱۳؛

ما این زمین را آرام‌گاه نكردیم؟ وَ كوهها را میخها نكردیم؟ و شما را جُفتِ جُفْت نیافَریدیم مَرد و زن؟ و خواب شَما شما را آسودن، و از رَنجها بازگسِسْتن نكردیم؟ وُ شبِ تاریك بر شما نپوشیدیم؟ و رُوزِ روشن زیشِ شما را، وَ جهان‌دارى شما را هنگامی نَهساختیم؟ وَ زَوَرِ شما هفت آسمانِ سخت دَرْوَاخ نه‌وِرَاشتیم؟ و آفتاب شما را چراغ فروزانِ سُوزان نكردیم؟

﴿وَأَنْزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاءً ثَجَّاجاً﴾۱۴ ﴿لِنُخْرِجَ بِهِ حَبّاً وَنَبَاتاً۱۵ وَجَنَّاتٍ أَلْفَافاً﴾۱۶

و فرو فرستادیم از میغهای پُر آبِ رسیده، آبِ ریزانِ جَهانْ، تا از زمین بیرون آریم بآن دانَکوهای آرد را و رُسْتَها کی از زمین رُویَد، مردم را وُ ستور را و رزان و میوَه‌سْتانهای انبُوه.

﴿إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتاً﴾۱۷، روز داوری هنگام اللّه آنست با خلق.

﴿يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأتُونَ أَفْوَاجاً﴾۱۸ ﴿وَفُتِحَتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ أَبْوَاباً﴾۱۹ ﴿وَسُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَاباً﴾۲۰

آن روز کی دردَمَنْد در صور، تا می‌آیید شما جوک جوک گروه گروه، و بازگشایند آسمانرا دَرْ دَرْ، وُ کوهها فرارفتن آرند، تا زمین ازُو رَاغ و تُهی گردد، چنانک کُوراب تاوَد.

﴿إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتْ مِرْصَاداً﴾۲۱ ﴿لِلطَّاغِينَ مَآباً﴾۲۲ ﴿لَابِثِينَ فِيهَا أَحْقَاباً﴾۲۳ ﴿لَا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْداً وَلَا شَرَاباً﴾۲۴ ﴿إِلَّا حَمِيماً وَغَسَّاقاً﴾۲۵ ﴿جَزَاءً وِفَاقاً﴾۲۶

دوزخ هست راه‌گذر مر گردن کشانرا جای بازگشتن، درنگ‌کنندگان اندر آنجا زمانهای دراز. نه‌چشند در آن نه خواب وُ نَه آب. مگر آب گرم و کیاوۀ سرد. پادَاشی درخور كردار.

﴿إِنَّهُمْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ حِسَاباً﴾۲۷، نَه‌می‌ترسیدند از شمار آن روز، ﴿وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا كِذَّاباً﴾۲۸ و دروغ شمردند سخنان ما دروغ شمردنی.
﴿وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ كِتَاباً﴾۲۹ وَ همه چیز دَر لَوح بشمردَه‌ایم و بنویشته‌ایم نویشتنی.

﴿فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلَّا عَذَاباً﴾۳۰؛ ایشانرا گویند: چشید! نه‌فزاییم شما را مگر عذاب و گرفتارى.

﴿إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازاً﴾۳۱ ﴿حَدَائِقَ وَأَعْنَاباً﴾۳۲ پرهیزکارانرا رَسْتَنْگاه است جای پیروزی، باغهای دیواربَسْت درختستانهای با در وُ دیوار و رَزانِ با انگورها.

﴿وَكَواعِبَ أَتْرَاباً﴾۳۳ و کنیزکان جوانی گرفته، و بایستنی گشْتَه، گویی همه در یک زادند از همواری بالا و آسا. ﴿وَكَأْساً دِهَاقاً﴾۳۴ دَمادَم و جامِ پیوسته و پُر. ﴿لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْواً﴾۳۵ نه‌شنوند در آن سرای نافرجام ﴿وَلَا كذَّاباً﴾ و نه دروغ‌زن گرفتنِ کسْ کس را. ﴿جَزَاءً مِنْ رَبِّكَ عَطاءً حِساباً﴾۳۶ پاداشی از خداوند تو و بَخْشیدَه‌ای بَسَندَه.

﴿رَبِّ السَّموَاتِ وَالْأَرضِ وَمَا بَينَهُما الرَّحمنِ لَا يَمْلِكونَ مِنْهُ خطَاباً﴾۳۷

خداوند آسمانها و زَمینها و آنج میانِ آن، نامِ او: رحمن، ازو بر هیچ هام سخنی نه پادشاه‌اند.

﴿يَومَ يَقُومُ الرّوحُ وَالْملَائِكةُ صفًّا لَا يَتكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذنَ لهُ الرَّحْمنُ وَقَالَ صَوَاباً﴾۳۸

آن روز کی روح کی بپای ایستد وَ فریشتگان صفّی. هیچ سخن نگویند مگر كس كی دستورى دهد رحمن او را، و آنج گوید، راست گوید و بَچِم.

﴿ذلِك الْيَومُ الْحقُّ﴾۳۹ آن روزی است بودنی. ﴿فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ مَآباً﴾ هر كِ خواهد، پَسِ این پیغام و پند، بخداوند خویش راه گیرد وَ بازگشتن گاه.

﴿إِنَّا أَنْذرْنَاكُمْ عَذاباً قَريباً﴾۴۰

مَا شما را آگاه كردیم و بیم نمودیم از عذابی نزدیك.

﴿يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرءُ مَا قَدّمَتْ يدَاهُ﴾ آن روز کی می‌نگرد مرد فَرا کِردِ خویش.

﴿وَيقولُ الْكَافرُ يَا لَيتَني كُنتُ تُراباً﴾

و #ناگورفیده گوید: کاشک کی من خاک بودید، کاشکِ من خاک گشتید، همچنان خاک بماندید..

#معرفی_کتاب

The Genius of their Age, S. Frederick Starr

نابغه های آن عصر ابوریحان بیرونی و ابن سینا ( فردریک استار)

در این کتاب فردریک استار روشنگری گمشده تحسین شده خود را دنبال می کند: عصر طلایی آسیای مرکزی با پرتره ای از روشنگری عربی و شخصیت های کلیدی آن  ابوعلی الحسین بن عبدالله ابن سینا و ابوریحان محمد بن احمد بیرونی.

هزار سال پیش، این دو غول فکری که به اختصار ابن سینا و بیرونی شناخته می‌شوند به پیشرفت‌های خیره‌کننده‌ای در زمینه‌های متنوعی مانند پزشکی ، نجوم، ریاضیات، فلسفه ، جغرافیا و فیزیک دست یافتند. بیرونی تا قرن شانزدهم، زمین را دقیق‌تر از هر کس دیگری اندازه‌گیری کرد، در مورد جهان خورشید مرکزی فکر کرد و وجود آمریکای شمالی و جنوبی را به عنوان قاره‌های مسکونی فرض کرد. نوشته ابن سینا درباره فلسفه و متافیزیک، نوشته های متفکران اروپایی بی شماری از جمله سنت توماس آکویناس را غنی کرد.

در حالی که ترکیب بزرگ دانش پزشکی ابن سینا برای ششصد سال آینده در اروپا ، خاورمیانه و هند به معیار تبدیل شد . آنها همچنین درباره آثار یونانیان باستان و متفکران مسلمان پیشین، که آرزو داشتند آثارشان را ترکیب کنند و فراتر بروند، به طور گسترده اظهار نظر کردند.

ابن سینا و بیرونی معاصران هم در مرزهای ازبکستان کنونی به دنیا آمدند و ابتدای زندگی خود را در آسیای مرکزی گذراندند. آنها همچنین به رقیبی تبدیل شدند و نامه نگاری و تفسیری را راه اندازی کردند که علیرغم اختلاف نظرهای گاهاً تلخ ادامه دار بود. قرن‌ها قبل از اینکه غرب به آنها برسد، ابن سینا و بیرونی شاهکارهای عصر خود و نقطه اوج فکری آن را منعکس کردند و در میان آشفتگی و تغییرات سریع، بر تحقیقات و استقلال خود پافشاری کردند.

اگرچه دانشمندان مدت‌هاست آثار ابن سینا و بیرونی را کالبدشکافی کرده‌اند، اما اس. فردریک استار نیز بر زندگی آنها و دورانی که در آن می‌زیسته‌اند تمرکز می‌کند. اس. فردریک استار با زمینه سازی آثارشان و با ملموس ساختن برای خواننده، به دستاوردهای ابن سینا و بیرونی بعد انسانی کل نگر و فراموش نشدنی می بخشد.

با وجود ناشناخته بودن آنها برای عموم غربی ها، ادبیات علمی پر از انکومای این دو مرد است. بیرونی به عنوان "داوینچی قرن یازدهم"، "یکی از بزرگترین دانشمندان تمام دوران"، "پیشرو رنسانس"، "پدیده ای در تاریخ یادگیری شرق"، "یک نابغه جهانی" و به سادگی، "استاد." است .

در سال 1927م، جورج سارتون، شیمیدان بلژیکی الاصل که پیشگام مطالعه سیستماتیک تاریخ علم بود ، او را "بهترین بنای یادبود معارف اسلامی" معرفی کرد.

ابن سینا نیز به همین ترتیب به عنوان «استاد برجسته»، «شاهزاده پزشکان»، «تا حد زیادی تأثیرگذارترین فیلسوف اسلامی» و «مسلماً تأثیرگذارترین فیلسوف دوران پیشا مدرن» ستایش شده است. بیش از یک مورخ اروپایی او را به عنوان "پدر پزشکی مدرن" ستوده اند، در حالی که همتایان در جهان شرق او را "رهبر در میان خردمندان" و حتی "برهان خدا" نامیده اند.

دستاوردها :

دانشمندان از دیرباز مشغول کنکاش این میدان علمی بوده اند. اگر نگوییم همه ی اشخاص ، یکی یا دیگری، بیرونی یا ابن سینا الگوی آنان بودند،  در روند دفاع از قهرمان خود، آنها لیستی از ادعاها را در مورد برتری او ارائه کردند. به عنوان مثال، گفته می‌شود که بیرونی هم نجوم و هم مثلثات را به عنوان حوزه‌های مستقل تحقیق پایه‌گذاری کرد و زمینه مثلثات کروی را پیش برد. تعداد کمی از او در این ادعا پیشی گرفتند که ریاضیات می تواند واقعیت را صادقانه نشان دهد. او با استفاده از فرمولی که تا قرن هفدهم دوباره ظاهر نشد، اولین مثال از حساب اختلافات محدود را ابداع کرد.

قهرمانان علمی او با کمک ابزارهای ساده اما بسیار پیچیده طراحی خودش، و همچنین روش‌های جدید در هندسه و حساب، ادعا می‌کنند که او تا قرن هفدهم قطرهای زمین و ماه را دقیق‌تر از هر کس دیگری اندازه‌گیری می‌کرد. آنها همچنین ادعا می کنند که او از همان روش ابتکاری برای گسترش پارامترهای جهان شناخته شده استفاده کرد و حتی وجود آمریکای شمالی و جنوبی را به عنوان قاره های مسکونی فرض کرد

علاوه بر این، او در زمینه‌های انسان‌شناسی فرهنگی و جامعه‌شناسی پیشگام بود و مطالعه تاریخ علم، هیدرواستاتیک و مطالعه تطبیقی دین را بسیار گسترش داد.

و ارائه نظریه اقیانوس شناسی از اروپاییان رنسانس پیشی گرفت.

📚منبع : ویدیوی مصاحبه ی کامل با نویسنده ی کتاب

https://youtu.be/_9pOdUMJYH0?si=6sePvTNGwXb7pFET

دانشگاه آکسفورد:

https://global.oup.com/academic/product/the-genius-of-their-age-9780197675557?cc=de&lang=en&utm_campaign=1599541580333588518&utm_source=third%20party&utm_medium=referral&utm_content=web%20banner%20link&utm_term=WHE

@tamadone_islami

لیستی از بهترین کانال های اسلامی 🌻

سلام علی غزه سلام علی فلسطین ❤️‍🩹