هونەرمەند: تریفە ئەمیری
ناوی بەرهەم: خەمێکی بێ کۆتایی
هۆنراوەی: ئەیوب عەلی
نەخشاندنی ڤیدیۆ: مێهرداد ئەحمەدزادە

Hunermend: Tirîfe Emîrî
Navê sitranê: Xemêkî bêkotayî
Helbest: Eyub Elî
Nexşandina video ê: Mêhrdad Ehmedzade


@rawezhism

Ji bo bîranîna “Aram Tîgran” dengê nemir ê mûzîka kurdî.

ئەمڕۆ ساڵوەگەڕی کۆچی “ئارام تیگران” یەکێک لە کاریگەرترین و بەنرخترین دەنگەکانی مۆسیقای کوردییە.

#AramêTîgran #Aramtîgran #aramtigran #Aramêdîkran #ڕاوێژیسم


@rawezhism

"هەموو شتێك خراپ نییە، بەڵام هەموو شتێك مەترسیدارە"

‎من ناگەڕێم تا بڵێم هەموو شتێك خراپە، بەڵام هەموو شتێك مەترسیدارە و جێگەی مەترسییە - مەترسیداریی هەموو شتێك بە واتای خراپی شتەكان نایەت. ئەگەر هەموو شتێك مەترسیدار بێت، كەواتە ئێمە هەمیشە كارێكمان هەیە ئەنجامی بدەین(....) من لەو بروایەدام بژاردەو هەڵبژاردنی ئیتكۆ -سیاسی كە پێویستە لە سەرمان هەموو ڕۆژێك ئەنجامی بدەین, دیاریكردن و بە دیارخستنی مەترسییە بنچینەیی و بنەڕەتییەكەیە.

میشێل فۆکۆ، وتەكان و نووسینەكان، بەرگی چوارەم
وەرگێڕانی: ئەبووبەکر حەسەن

« Je ne cherche pas à dire que tout est mauvais, mais que tout est dangereux — ce qui n’est pas exactement la même chose que ce qui est mauvais. Si tout est dangereux alors nous avons toujours quelque chose à faire. (…) Je crois que le choix éthico-politique que nous devons faire tous les jours c’est de déterminer quel est le principal danger »

Michel Foucault, Dits et Ecrits, IV

@rawezhism

"شەڕی دەوڵەت" بۆچی دەوڵەت؟
‎
دەوڵەت كۆتاییهێنان نییە بە شەڕ، دروستكردنی بەهەشتێك نییە لە سەر زەوی لەو شوێنەی كە دەوڵەت خۆی شەڕە و، لە ناو ستراتیژی هەیمەنەكردندایە. دەوڵەت كۆتایی شتەكان نییە، كۆتایی و پایانی ئەو پەیوەندییانە نییە كە ستەمكاریی و كەڵكەڵەی هەژموون و هەیمەنە و زاڵبونی لێوە هەلدەقوڵێت، هەرگیز. دەوڵەتیش وەك هەر دراوێكی دیكەی ناو پەیوەندییەكان، لە ناو پەیوەندی هێزەكان و ستراتیژی بەرهەمهێنانەوەی هەیمەنەدا بارمتەی ئەو هێزەیە كە دەیجوڵێنێت و دەیكات بە ماكینەی بەرهەمهێنانی مانا لە پێناو هەیمەنەكردندا. دەوڵەت فۆرمێكی ئەقڵانی ڕێكخستنی پەیوەندییەكان و ململانێ و بەریەككەوتنی ڕەق و زبری بەرژەوەندییەكانە. دەوڵەت تا ئەم چركەساتەی تێیدا دەژین وەك تاكە ئەلتەرناتیڤێك بۆ ڕێكخستنی ململانێكان تێنەپەڕێنراوە، ئەلتەرناتیڤێك كە كەمترین زیانی ڕاستەوخۆی هەیە لەوەی بەشێك بێت لە ململانێكان، ئەلتەرناتیڤێك لە چاو فۆرمە سیاسییەكانی دیكەی دەسەڵاتدا كەمتر بە بارێكدا دەكەوێت، كەمتر بە قازانجی چینێك تەواو دەبێت.

بەڵام وەهم و درۆیەكی گەورەیە بانگەشەی بێلایەنی دەوڵەت بكرێت و بڵێین دەوڵەت سەر بە هیچ هێز و ستراتیژیی بەرهەمهێنانەوەی هەیمەنە نییە، دەوڵەت بە بەراورد بە فۆرمەكانی دیكەی دەسەڵاتی سیاسیی كەمتر لایەنگیرە، كەمتر بە قازانجی هێزێكدا دەكەوێت و خۆی یەكلا دەكاتەوە. بەڵام، دەوڵەت لە هەناوی خۆیدا، بارمتەی ململانێی هێزەكان و پەیوەندی هێزەكان و ستراتیژی زاڵبوون و دەسبەسەراگرتنە. لێرەوە گەمژەیی و كاڵفامی كەسانێك دەبینن كە وا دەزانن بە هاتنە كایەوەی دەوڵەت ململانێیەك نامێنێت، وا دەزانن نا عەدالەتییەكان كۆتاییان پێ دێت، وا دەزانن لێرەبوونی دەوڵەت واتە ئاوابوون و نەمانی زەبروزەنگ و توندوتیژی. لەگەڵ دەوڵەت و لە ناو دەوڵەتدا، لە بەرانبەر دەوڵەتدا ئێمە هەمیشە و بەردەوام لە ناو شەڕێكداین دژ بە دەوڵەت و كەڵكەڵەو مەیلی كۆنترۆڵیی سەراپاگیرو تۆتاڵی دەوڵەت، ئێمە لە بەرانبەر بوونەوەرێكداین كە سروشتی زەبروزەنگی فیزیكی و ماتریاڵی خۆی گۆڕیوە بۆ سروشتێكی نەرم و نیان و كە شەرعییەتی خاوەندارێتیكردنی ئەم زەبرو زەنگ و تەندوتیژییە ڕەمزی و نا ڕەمزییەی لە ناو ڕەوایەتی و شەرعییەتێكی جیاوازدا بە دەستهێناوە. ماف، لۆژیك، ئەقڵ و بەرژەوەندی دەوڵەت سەر بە مافێكی ئیلاهیی و پاشایی نییە، تەنیا سەر بە خودی دەوڵەتە. دەوڵەت تا ئاستێك دەڕوات كە دەبێتە جێگرەوەی خودایی و مافی خودایی، بە شێوەك كە دەكرێت باس لە ستراكتۆرە میتافیزیكی- تیۆلۆژییەكانی دەوڵەت بكرێت. دەوڵەت دەسبەرداری ڕەهەندێكی ترانسێندێنتاڵی سیكیۆلاریزە بوو نابێت. لێرەوە، لە ناو گەشەی دەوڵەت و فۆرمەكانیدا ئێمە هاوڕێی فەلسەفەیەكی سیاسیی بەرەنگارخوازین كە كارو وەزیفەی هەمیشە پاشەكشەكردنە بە مەیل و كەڵكەڵەی پاوانخوازی دەوڵەت، ئەكتێكی بەرەنگاری لە پێناو هێشتنەوەی پەراوێزگەلێك بۆ ئازادی و سوبژێكتیڤیتێیەك كە سەرقاڵی ژیان و مافی ژیانكردنی جیاوازی هەبێت لەودیو یونیفۆرمخوازی دەوڵەت و دەزگاكانییە. هەر لێرەوەو دژ بەم ئەژدیهایە دەزگا مەدەنییەكانی كۆمەڵگەیەكی مەدەنی سەر ڕێگا دەخرێت: بزوتنەوە كۆمەڵایەتییەكان، ڕێكخراو و دەزگا ناحكومی و نا دەوڵەتییەكان، گروپەكانی فشار، ئۆپۆزسیۆنی سیاسیی... یاخود ئەوەی كە ژیل دۆلۆز ناوی ناوە "ماكینەی جەنگی نۆمادیی و كۆچەرییەكان، هێلەكانی هەڵهاتن و بەرەنگاری، قەڵەمڕەویی دروستكردن، لە قەڵەمڕەوییخستن، بەرەنگاری سەیرورەیی و سەیرورەی بەرەنگاریی وبەرەنگاربوونەوە، كەمینە و بوون نە كەمینە. یاخود ئەوەی لە فەلسەفەی سیاسیی سپینۆزادا پێی دەڵێت هەمیشە ڕادیكاڵیزەكردنی دیموكراسی و دیموكراسی تەنها، دیموكراسیی ئاسۆیی. بەمشێوەیە دەوڵەت كۆتایی شەڕێك نییە، بەڵكو گۆڕینی فۆرم و میكانیزم و چەكی نوێیە لە شەڕدا. دەوڵەت هەرگیز بیناكردنی بەهەشتێك نییە، ڕەنگە خولقاندنی دۆزەخێكی لێبكەوێتەوە. ئەوە هێزە نا دەولەتییەكانن كاریان ئەوەیە نەهێڵن دەوڵەت ببێت بە دۆزەخ، ببێت بە ئامرازی چەوساندنەوەو ستەمكاریی. بە تایبەت لە كۆمەڵگەیەكی كۆنترۆڵیدا ئێمە هاوڕێی دەوڵەتێكن كە بە نەرم و نیانی و شاراوەیی لە پراتیكدایە، لە ترافیكی هاتوچۆوە تا دەگاتە دادگاكان، كایەی پەروەردە، ڕاوێژكارێك، مامۆستایەك،سەرپەرشتیارێكێ پەروەردەیی، زەبروزەنگی یونیفۆرمی جل و بەرگی قوتابیان.... دەوڵەت لە ڕێگەی كەناڵەكانی ڕاگەیاندنەوە، لە ڕێگەی فەزای مەجازییەوە لە ناو ماڵەكانماندایەو ڕێگەمان پێداو، مۆڵەتمان پێداوە بێتە ژوورەوەو تەنانەت دەسكاری ژیانیشمان بكات. دەوڵەت بە تێگەیشتنە فوكۆیەكەی ئیتر لە ناو ژیان و بەرهەمهێنانی ژیاندایە نەك مەرگ و ترساندن و تۆقاندن. لە گەڵ ئەم دەوڵەتەداا ئێمە لە شەڕێكی نوێداین، پێویستمان بە چەكی نوێیە، سوژەی بەرەنگاری جیاواز كە چیتر سوژەیەكی شۆڕشگێڕ نییە بە مانا چەكدارییەكەی، ئێمە دەبێت جەنگی گەریلایی جیاواز سەر ڕێگا بخەین.
كەواتە دەوڵەت فۆرمگەلێكی جیاوازی كەڵەكەبوونی سەرمایەی سەربازی، ئابووری و ڕەمزییە، فۆرمگەلێگی بە یەكداچوو بە شێوەیەك كە گشێك پیكدێنین لە ناو یەكێكدا، ئەم گشتە- یەكە بە یەكداچووە هەم تایبەتمەندییەكانی دەوڵەت پێكدینن، هەم دەوڵەت بەرهەم دێننەوە. ‎دەوڵەت ئەو میتایەیە كە دەكەوێتە سەروی دەسەڵاتەكانەوە.

ترسی کورد لە “خۆبوون” لە کوێوە دێت؟
نووسەر: #ئەبووبەکر_جاف

مێژووی تەواوی جوڵانەوەو بەرەنگارییەکانی ئێمە بە درێژایی سەدەیەک و زیاتر، مێژووی بەرگریکردن بووە لە مانەوە وەک بوونەوەرێکی بایۆلۆژی کە لێمان گەڕێن بۆ ئەوەی تەنیا بژین. تا ئەم چرکەساتەش مێژووی ئەکتێکی سیاسیی و غەیرە سیاسییمان نییە لە پێناوی ئامادەبووندا بێت، تەنانەت چارەکە سەدەیەک لە خۆبەڕێوەبردنی باشوریش تەنیا لە ناو گوتاری مانەوەو زیندوبووندایە. ترسێک لە ئامادەبوونمان هەیە وەک ئەوەی ئێمە خۆمان بین و سەر بە خۆمان بین لە ناو ناسنامەیەکی سیاسیی جیاوازدا، مێژووی ئەم ترسەش هاوتەریبە بە مێژووی سەدەیەک بەرەنگاری لە پێناو مانەوەدا. مێژووی سەد ساڵی بەرەنگاری ئێمەو پێداگیریی لە مانەوەمان، چرکەساتێکی تێدا نابینیت هەڵگری پرۆژەیەک بێت بۆ تێگەیشتن لەم ترسە، ترسی بە خۆ بوون، ترسی سەر بەـ خۆ بوون، تێگەیشتن لە ترسێک کاری ئەقڵە، بەتاڵکردنەوە و ڕەواندنەوە، پەڕاندنی ترسێک کاری ئەقڵە، کە ئێمەو بزوتنەوەو جوڵانەوە سیاسیی و شۆڕشگێڕییەکانیشمان هەڵگری تێگەیشتنێکی ئەقڵانی نەبن لە ترس، کەواتە ڕاکردن لە ترس هەیە، خۆ شاردنەوە لە ترس هەیە و، لە زۆر دۆخدا سەردەردێنێتەوە. ئەوەی تێیدا دەژین لە ترس لە خۆبوون و بوون بە خۆ، بڕێکی زۆر باجی بێ ئەقڵییە و تێنەگەیشتنێکی ئەقڵانییە لەوەی لەو ئاستە کەینونەیی و ئۆنتۆلۆژییەدا لە چی و لە کێ دەترسین؟ ئەم ترسە، ترسە لە خۆمان نەک لە ئەویتر. ترسە لە خۆبوون نەک لە بە ئەویتربوون. ئێمە لە ناو ئەویتردا مەستین و بڕێکیش ئارام، ترس لە خۆ بوونی ئێمە ترسی کۆیلەیەکە لە لەدەسدانی سەردارێک و، خۆیشی ناتوانێت بێتە سەردار، ترسە لە کەیاس و بێ سەرەوبەرییەک کە بە لە دەستدانی ئەویتر، خۆی لە دەست دەدات. وە بڕوای بە خۆی نەهێناوە کە خۆی بتوانێت سەرداری خۆی بێت و، ئەزموونێكی لەمشێوەیشی نەبووە تا ئارامیی و دڵنییاییەکی پێ ببەخشێت.

کوردی | Kurdî

“Eger derdê min yek bûya çi dibû;
Ger xema min hindik bûya çi dibû;
Li kêleka min hebîb yan tebîbek,
Ji herduyan yek hebûya çi dibû?”

Baba Tahirê Uryan | Ger derdê min

“ئەگەر دەردێ من یەک بوویا چ دبوو؛
گەر خەما من هندک بوویا چ دبوو
ل کێلەکا من حەبیب یان تەبیبەک،
ژ هەردوویان یەک هەبوویا چ دبوو؟”

بابە تاهیری عوریان | گەر دەردی من


#ڕاوێژیسم #وێژەی_کوردی #wêjeyakurdî


@rawezhism

باوەشێک بۆ هەموو ئەو منداڵانەی بە زاراوەی لەکی، کەڵهوڕی، هەورامی، زازاکی، لۆڕی، کوردی خوارین، ئەردەڵانی و و.. هتد قسە دەکەن و ئێمە لێرە بەپێ پێویست نەماتوانیوە بابەت بەو زارانە دابنێین و خزمەتیان بکەین. قەوڵ بێت ڕاوێژیسم ببێ بە ماڵی هەموو زاراوە کوردییەکان.

kurdî | کوردی

سروودی جوانی - #شارل_بۆدلێر
وەرگێڕانی: #ئەحمەدی_مەلا
لە پەڕتووکی: گوڵی خراپە
خوێندنەوەی: #ئەمیر_سراجەدین
ئامادەکردن و مۆنتاژ: #ڕاوێژیسم

Charles Baudelaire - Sirûdî Ciwanî
Wergeran: Ehmedê Mela
Bi dengê: Emîr Siracedîn
ji pirtûka: the flowers of evil
Montaj û amadekirin: @RAWEZHISM

سەبارەت بە فەلسەفەی هزری "سۆرێن کیەرکێگۆر" فەیلەسۆفی دانیمارکی، کە بە باوکی قوتابخانەی ئێگزیستانسیالیزم دادەنرێت.

وەرگێڕانی: محەممەد مێهرنەوائی
ژێرنووسکردنی: #ڕاوێژیسم

سەرچاوە: theschooloflifetv

چەند هاوڕێیەک ئاگاداری کردین کە فایلەکە کێشەی تێدا بوو، سەر لە نوێ ئەپلۆدمان کرد. ببوورن، بە هیوای چێژ.

Kurmancî | سۆرانی

یەکەم ھاوڕێکان، یەکەم پەکەیجی فێرکاریی زمانی کوردی بۆ منداڵانە کە بەپێی ستانداردی فێرکاریی زمانی زانکۆی ئۆکسفۆرد داڕێژراوەتەوە. پێوەری ئەم بەرھەمە، پەکەیجی فێرکاریی فێرست فرێندزە کە لە ساڵی ٢٠١٢ـەوە ئەزموونی فێرکاری و پەروەردەی منداڵانی ھەیە و لە سەدان وڵاتی دنیا و لە کوردستانیش ناسراوە و زۆرینەی فێرگەکانی زمانی ئینگلیسی بۆ منداڵانی ٣ تا ٦ ساڵ بەکاری دەھێنن.

"Yekem Hawrêkan" yekem pakêta fêrbûna zimanê kurdî ye ji bo zarokan, ku li gorî standardên fêrbûna ziman li Zanîngeha “Oxford”ê hatiye dariştin. pêwera vê berhemê pakêta fêrbûna "First Friends" e ku ji sala 2012an ve ezmûna fêrkirin û perwerdekirina zarokan heye û li sedan welatên cîhanê û li Kurdistanê û beşek zêde ji fêrgehên zimanê Îngilîzî ji bo zarokên 3 heta 6 salî tê bikar anîn.


@yakamhawrekan

https://youtu.be/f-HCViOUpS8?si=84G5TdLeQ8oPH9GZ

Murat Demîr - Xalxalokê

Beytocan (1955 - 2023)
Oxir be dengê xemgîn…

بۆ بەیتۆ جان؛ دەنگێکی تایبەت و خەمێکی گران.

@rawezhism

“بۆ بەیتۆجان، بۆ یارێک کە وڵات بوو و زوو نەهات!”

نووسینی: #ئەمیر_سیراجەدین

Beytocan:
“Mirov ku bê welat bû, mirov nîne”

بەیتۆجان دەڵێ: “ئینسان کە بێ وڵات بوو، ئینسان نییە”.
یا بە قەوڵی “فەرید خان” کە لە شیعری “چیرۆکی سەگە برسییەکان”ـدا دەڵێت؛ “مرۆڤ کە بێ وڵات بوو، تەنانەت ناتوانێ سەگایەتی خۆشی بژیت..”.

شوناس گرنگە، خاک گرنگە، گرنگە تۆ لە شوێنێک ئارام بگری کە دەزانی هی ئەوێی، هی ئەو هەوا و ئاسمانەی و دڵنیا دەبی کە ئیدی لەوێ دەحەسێیتەوە. ئاوا مەرگ ئاسانترە و چاوەڕوانی مەرگ بێ ژانتر. بەیتۆجان بەردەوام ترسی ئەوەی هەبوو کە نەکا بمرێ و نەگات بە خاکی خۆی، نەگات بە نیشتمانی خۆی، نەشگەیشت! لەمە هەژێنەرتر هەیە؟ سوید و ستۆکۆڵم هیچکات نابن بە ماڵ و وڵات بۆ گیان و جەستەی بەیتۆجان. ئەو کوڕی ئامەد و فارقین بوو و تا دوا هەناسەش دڵی بۆ ئەوێ لێیدەدا. بەیتۆجان دەیزانی ڕۆحی ئارام ناگرێ لەوێ، بۆیەش قسەیەکی ئاوا جەوهەری دەکات؛ ئەوەی کە ئینسانێکی بێ وڵات بە ئینسان نابینێت. جوگرافیا بابەتێکی ئەوەندە هەستیار و ئاڵۆزە، دیدی مرۆڤێکی سەربەست و مرۆڤێکی ئاسمیلە بۆ شرۆڤەی ئەم پرسە زەوی تا ئاسمان دەگۆڕێت. بۆ ئێمەومانان کە لەوەتەی هەین ئەم پارچە زەوییە، ئەم جوگرافیا خوێنینە کە وڵاتی ناوە، بووە بە ئوقدەیەکی مێژووی؛ ئەستمە ئاوا ئاسان دەستبەرداری بین. ئێمە ئازادیمان نەچێشتووە، ئێمە تەژی لە گیانی وڵاتێک مەزن هەر مرۆڤمان قوربانی ئەم خاک و نیشتمانە کردووە، بۆیە ئاساییە بەبێ ئەو خۆمان بە هیچ بزانین. جا ئەمە بەتایبەت بۆ هونەرمەندێک کە قووڵتر نوقمی ئەم پرسە دەبێت هەستیارتر دەکات باسەکە. بەیتۆجان لە خاکی خۆیدا و بە زمانی خۆی بەیتۆجانە، ئەمە لەوانەیە بۆ هەر زاتێکی تریش دروست بێت، لێ بە دڵنیاییەوە بۆ بێ نیشتمانگەلێک کە ئێمەین، مانای قووڵتر هەڵدەگرێت لەچاو هەر مرۆڤێکی تری ئەم گۆکە شینە. دووری برینێکە بە جەستەی هەموو ئەوانەی لە غوربەتی نیشتماندان و لە هەر شتێک زیادتر، ترسی مەرگ لە دووری هەراسانیان دەکات. بەیتۆجان زیادتر لە مەرگ، لە دوورە وڵاتی و بێ نیشتمانی دەترسا. ئاه کە ئەستمە تێگەیشتنی ئەم خەمە بۆ کەسێک کە نازانێ نیشتمانی نەسەلمێنراو چییە، خاکێکی داگیرکراو چییە. ئاه کە مردن لە دووری، زۆر مەرگاویتر و بە ژانترە لە مەرگێک لە نێو دەستەکان و خاک و هەوایەک کە هی خۆتە. بەیتۆجان ڕاست دەکات، مرۆڤ بەبێ نیشتمان و وڵات، مرۆڤ نییە…


@rawezhism