منبع بسیار ارزشمند برای آگاهی از جنگ های ایران و روس

جنگ ده سالهٔ ایران و روس-جمیل قوزانلو

@divaanha

کتابم را به عنوان عذرخواهی از خان قاجار نوشتم/ آقامحمدخان به ایران بزرگ می‌اندیشید - ایبنا
https://www.ibna.ir/news/502636/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%85-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B0%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%85-%D8%A2%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87

بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی برگزار می کند:

آیین تجلیل از خدمات علمی و پژوهشی
مورخ، ادیب، محقق برجسته تاریخ آذربایجان و ایرانشناس نامدار

استاد رحیم رئیس نیا


سه شنبه پنجم دی ماه / ساعت ۱۶

عمارت تاریخی بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی


https://hottg.com/Iranshenasi_tabriz

فتحعلی شاه و ترکمان چای



دوستی  در توئیتر خود چنین توئیتی منتشر کرده است :

شاه قاجار آن‌همه ولایت جواهر را به تزار وانهاد ولی احمقانه دل‌خوش بود که در ننگین‌نامه‌ی ترکمانچای «اعلیحضرت کیوان رفعت خورشیدرایت، خسرو نامدار، پادشاه اعظم با اقتدار ممالک ایران» خوانده شده


در ذیل این توییت از ایشان پرسیدم :


‏میشه مستند ادعای خود را بفرمایید که فتحعلی شاه ،  به  القاب ذکر شده برای وی در عهدنامه ترکمان چای که البته القاب و عناوین متعارف هم بوده و هیچ امتیاز و منزلتی برای شاه ایران نبوده ، دلخوش بوده است ؟!

تاکنون پاسخی مرقوم نکردند،  اما این ادعایی که ایشان کردند هیچ دلیل و مستندی ندارد، 
فتحعلی شاه پس از شکست ایران از روسیه و عهدنامه ترکمان چای نه تنها دلخوشی  به ذکر القابی که متداول برای شاه ایران بود ، نداشت،  بلکه از شکست بسیار خشمگین و افسرده بود ، نامه فتحعلی شاه به عباس میرزا که پس از شکست ایران از روسیه و در آستانه انعقاد عهدنامه ترکمان چای نوشته شده است،  ابعاد  خشم و حسرت فتحعلی شاه را نشان می دهد،  این نامه که در منشات قائم مقام هم منتشر شده است نشان می دهد که شاه ایران چه قدر از این شکست ناراحت بوده و در صدد جبران آن و دفاع از بقایای مملکت بوده است،  فتحعلی شاه برخلاف روایت های ساختگی و مصنوعی هیچ گاه در اندیشه آغاز جنگ دوم با روسیه نبود و در طول جنگ نیز از هیچ هزینه ای برای پیروزی ایران دریغ نکرد خودش در نامه به عباس میرزا می نویسد که نزدیک هشتاد کرور سکه طلا ( یعنی ۴۰ میلیون سکه طلا )  خرج و هزینه جنگ گرده است ، برخلاف روایت های جعلی فتحعلی شاه در صلح با روسیه دنبال شعارهای پوچ نبود ، در فکر آرامش و امنیت ایران بود در نامه خطاب به عباس میرزا می نویسد :

بعد از آن که به فضل الله تعالی ، ممالک آذربایجان تخلیه شد و آن فرزند دوباره استقلال و استقراری در آن جا حاصل کرد ، خدماتی در ازای این همه نعمت ها خواهد نمود از قبیل : استرضای مردم و استعداد لشکر و تحصیل دعای خیر و حسن سلوک  با دولت های همسایه که برخلاف سابق مایه حصول نام نیک دولت باشد و خلاف دستورالعمل اولیای این حضرت نباشد ، یا باز از یک طرف به حرف هر بی مایه ، بنای برهم زنی با هر همسایه خواهد بود و.‌‌‌.... تا عاقبت به جایی رسد که این بار دیدیم و رسید ....

از این نامه مشخص است که جنگ با روسیه برخلاف نظر فتحعلی شاه بوده اما او پشت ارتش ایران را خالی نکرده و از سپاهیان ایران همه جانبه حمایت کرده است ولی واقعیت شکست از روسیه را قبول گرده و حاضر به مصالحه با تن دادن به هزینه های آن بوده و تاکید داشته که امنیت ایران حفظ گردد و بار دیگر جنگی رخ ندهد .
اما فتحعلی شاه تسلیم هم نبود مقاومت هم می کرد ، صلح را برجنگ ترجیح می داد ولی به هر صلحی نیز تن نمی داد در ادامه نامه می نویسد :

به زودی مصالحه را بگذران ، زیاده بر این طول مده ، حکم همان است که کرده ایم و پول همین است که داده ایم ، اگر صلح می جویند حاضر و آماده ایم و اگر جنگ می خواهند تا همه جا ایستاده ایم .

لنا سلم لمن سالم و حرب لمن حربا ، اگر کار به جنگ کشید ، فرزندی شجاع السلطنه با جیوش خراسان و جنود دارالمرز و دارالخلافه حاضرند و محمد تقی میرزا با جمعیت خود در زرند و سپهدار با سپاه عراق در ساوه و شیخعلی میرزا با سپاه خود و دسته جات خمسه و قراگوزلو و شاهسون  در مقدمه ، به حدود زنجان تعیین شده تا ده هزار سوار و سرباز همدان و کرمانشاهان و گروس و کردستان و غیره از سمت گروس مامور است به امداد آن فرزند بیاید،  هر نوع اجتماعی که از آذربایجان مقدور است هم آن فرزند در فکر باشد  و در آن حدود مشغول جدال و جهاد شود .

راز عقب نشینی روسیه از آذربایجان و حفظ آذربایجان برای ایران،  درک و ایستادگی فتحعلی شاه بود او شکست را پذیرفت و هزینه آن را هم متحمل شد ، ضمن این که آمادگی خود برای جنگ را هم به حریف نشان داد و در نتیجه توانست روس ها را وادار به خروج از آذربایجان نماید .‌


https://hottg.com/bahmanighajar

‏🔰در راه ترکمانچای (۱۸۱۳-۱۸۲۸)
تعامل ایران با دنیای مدرن و کشاکش با روسیه

‏🔹سخنران: آقای دکتر مازیار بهروز
استاد دانشگاه سانفرانسیسکو

زمان: جمعه، هشتم دی ماه ۱۴۰۲ ، ساعت ۲۱ به وقت تهران (۱۷:۳۰ به وقت لندن)
‏هاوس «گفتارها»، کلابهاوس

‏🔗لینک ورود:
https://www.clubhouse.com/invite/L97S8vNpG53Ll8DD562ndY0vd92TZ9zLDw:yOoJYlC1_2tvLWwzoCNvOl3VEilMSqxP4S35GKhCx8c

http://surl.li/otbrz

‏نخستین گزارش رسانه ای درباره نشست جمعه شب هاوس گفتارها در کلابهاوس، با موضوع: «در راه ترکمانچای: ۱۸۱۳-۱۸۲۸»، با سخنرانی دکتر مازیار بهروز استاد دانشگاه سانفرانسیسکو
‏نگارش: محمدجواد محمدحسینی
‏انتشار گزارش از خبرگزاری خبرآنلاین

📹 خواب سرخ برای گپ سبز/ پیامد همدستی روسیه با اعراب علیه جزایر سه گانه

نسخه صوتی

▫️امارات در ماه‌های اخیر تلاش کرده تا بار دیگر ادعاهای خود را درباره جزایر ایرانی تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی پررنگ کند. ابوظبى حتى توانست نظر چين و روسيه را نيز به اين خواسته ادعايى خود جلب كند و آنها خواستار ارجاع اين اختلاف به ديوان بين المللى دادگسترى شده اند.

▫️آيا امارات با همراهى قدرت هاى بزرگ مى تواند ايران را ملزم حل اين اختلاف كند؟ ايران چگونه مى تواند اين موضوع را با ابوظبى حل و فصل كند؟

▫️محمدعلى بهمنى قاجار، پژوهشگر حقوق بين الملل و مرضيه قبادى، مدرس دانشگاه در ميزگردى به بررسى ابعاد حقوقى و سياسى اين موضوع پرداختند. طرفين ضمن تاكيد بر حق حاكميتى ايران بر جزاير گفتند كه به هيچ وجه ايران نبايد اين اختلاف را بپذيرد زيرا اختلافى وجود ندارد.

▫️اين كارشناسان معتقد هستند اگر درخصوص تماميت ارضى كشورها قطعنامه الزام آورى صادر يا به ديوان ارجاع شود ، باب بدى را در روابط و حقوق بين الملل باز مى كند كه ممكن است دامنگير ديگر كشورها هم شود.

#راهبرد

📺 @ecoiran_webtv

پرتره ناصرالدین شاه در کنار دو نفر از بزرگترین شاهزاده های قاجار، علیقی میرزا اعتضادالسلطنه وزیر علوم همان که کتاب فلک السعاده را نوشت و اعتقاد به نجوم و سعد و نحس ایام را که در ایران رسمیت داشت ، لغو کرد و گامی بزرگ در راه مبارزه با خرافات برداشت و سلطان مراد میرزا حسام السلطنه فاتح هرات که بارها افغان ها و ترکمن ها و ازبک ها را شکست داد و هم هرات را فتح کرد و هم حاکم بحرین را مطیع ساخت و در خط مقدم مبارزه با استعمار بریتانیا در ایران بود ‌
@qajariranhistory

نقاشی رسمی شصتمین سالگرد سلطنت ملکه ویکتوریا در لندن (۱۸۹۷ میلادی)، اثر جان چارلتون، با حضور نماینده ایران در عصر قاجار، وجیه الله میرزا دارای القاب سیف الملک، امیرخان سردار و سپهسالار اعظم (سوار بر اسب، مشخص شده با نقطه آبی) - با سپاس از آقای سید مهدی طباطبایی

@qajariranhistory

نقاشی به صورت فایل و با کیفیت بهتر

@qajariranhistory

قطعه ای به خط نستعلیق جلی با شیرین کاری در دوایرباشکسته نویسی تحریری، از محمدعلی شاه قاجار در زمان ولیعهدی

    توهمچو صبحیُ من شمع خلوت سحرم ....
برای نور چشمی عالیجاه مقرب الحضرت ،فتحعلیخان حفظه اله تحریر شد
فی غره شهرجمادی الاولی ۱۳۱۶

https://hottg.com/qajariranhistory

باز هم جعلی دیگر برای تخریب و سیاه نمایی علیه قاجاریه

کافیست که در یک جایی گندی زده شود فورا معلوم نیست کدام دست های غیبی پیدا می شوند و یک حکایتی منتسب به شاهان قاجار جعل می کنند تا با آن وضعیت اسفناک ، قیاس نمایند ، الان که موضوع زمین خواری در شمیران داغ شده است هم جاعلان و تحریف کنندگان تاریخ بیکار ننشستند و این مزخرف را به ناصرالدین شاه منسوب کردند :
خبردار شدیم که رعیت ‎اوشان فشم بلوا به پا کرده اند که ‎امام جمعه تهران نسق زارعین را متصرف شده! به صدراعظم فرمان دادیم  همه بلوا کننده ها را در میدان ‎قورخانه فلک کنند، تا ‎رعیت جماعت  یاد بگیرد حافظ قرق قبله عالم باشد!

این ها را از کجا می‌آورید و هدف تان از این دروغ پراکنی ها و سیاه نمایی ها چیست ؟!
https://hottg.com/bahmanighajar

به مناسبت یکصدمین سالگرد خیزش ملی دوم حمل ( فروردین ) ۱۳۰۲

شکست جمهوری رضاخانی

بخش اول


در رد کلان روایت حاکم درباره شکست جمهوری رضاخان 


کلان روایت حاکم درباره شکست جمهوری رضاخانی این است که رضاخان سردارسپه تلاش کرد ایران را جمهوری نماید اما روحانیون مخالفت کردند و با توجه به مخالفت روحانیت ، رضاخان به سراغ تغییر سلطنت رفت ،  این کلان روایت بنا به دلایل گوناگون اشتباه و ناشی از یک نوع زمان پریشی تاریخی است ، روحانیت اگرچه از جمهوری رضاخانی حمایت نکرد اما هیچ مخالفت جدی نیز با حرکت رضاخان برای تاسیس جمهوری در ایران،  سازماندهی نکرد ، اصولا در آن شرایط ، روحانیت فاقد قدرت سیاسی و توان بسیج گری بود و خود نیز داعیه و انگیزه ای برای ورود به معادلات و مجادلات  سیاسی را نداشت ، از همین رو است که در کل پروسه ای که منجر به تاسیس سلطنت پهلوی می گردد ، روحانیت رویکرد بی طرفی توام با رضایت را دارد ،  اقداماتی مانند ارسال شمایل حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام  برای رضاخان سردارسپه از طرف میرزای نائینی و دیدار مراجع و علما با رضاخان بعد از سرکوب خزعل و عدم حمایت آنان از درخواست  ملکه جهان مادر احمد شاه برای غیر شرعی دانستن خلع احمد شاه و انقراض قاجاریه ، همگی نشان دهنده همراهی مراجع و روحانیت با سلطنت رضاشاه است و پس از سلطنت رضاشاه نیز اکثر علما مشهور با ارسال تلگراف ، پادشاهی وی را تبریک گفتند و بدین ترتیب حمایت خود را از وی نشان دادند ، بنابراین مخالفت روحانیت با رضاخان، یک واقعه بعدی است که به اشتباه به زمان پیش از تغییر سلطنت تعمیم داده می شود ، افزون بر عدم مخالفت با قدرت گیری رضاخان ، هیچ نشانه ای از مخالفت فعالانه روحانیت با تاسیس جمهوری به وسیله  رضاخان نیز وجود ندارد ، اعلامیه ۱۲ فروردین مراجع و علما قم در تشکر از لغو جمهوریت به وسیله رضاخان، اولا پس از خاتمه ماجرای جمهوری بود و ثانیا حمایت از رضاخان بود که بعد از شکست جمهوری ، در آستانه برکناری از ریاست وزرایی بود ولی علما و مراجع با تاگید بر این که باید قدر این نعمت( زمامداری رضاخان ) را دانست در واقع با عزل وی از ریاست وزرایی مخالفت کردند،  حال اگر بپذیریم  کل کلان روایت حاکم درباره شکست جمهوری رضاخانی اشتباه است ، پس چه عواملی منجر به شکست این جمهوری شدند ؟!

درباره مهمترین عوامل شکست جمهوری رضاخانی می توان به موارد ذیل اشاره کرد :

۱. مقاومت فراگیر مردم تهران

مردم تهران به عنوان میراث داران اصلی سنت مشروطه ، به شدت با تحرکات ایجاد دیکتاتوری در پوشش جمهوری مقابله کردند از ۲۸ اسفند مردم تهران به صورت خود جوش و در دسته جات چند هزار نفری ، چند روز پشت سرهم علیه  جمهوری خواهی رضاخانی اعتراض کردند ، شدت اعتراضات مردم تهران تا حدی بود که در عمل جنگ مغلوبه شد و رضاخان قافیه را باخت و از روز ۲۸ اسفند که جنبش ملی ضد دیکتاتوری رضاخان آغاز شد در عرض ۵ روز ، رضاخان کاملا شکست خورد تا جایی که در روز سوم فروردین ، مردم تهران خواستار عزل و محاکمه رضاخان گردیدند . شعارهای مردم در روز دوم فروردین،  از جمله زنده باد احمد شاه و مرده باد جمهوری بود ‌.

۲. مقاومت ملی

مردم شهرستان ها و سایر مناطق اگرچه مانند تهران وارد اعتراض فراگیر نشدند ولی بنا به گزارش های مختلف که خود امرای لشکر برای رضاخان ارسال کردند ، در سرتاسر ایران هیچ استقبال و حمایتی از جمهوری خواهی رضاخان نگردید .

۳.مخالفت روشنفکران و ملیون

آزادیخواهان و مشروطه خواهان مانند بهار و عشقی و اسکندری و ...... فعالانه با جمهوری خواهی رضاخانی مخالفت کردند و برای مردم تئوریزه کردند که جمهوری رضاخانی در واقع تبدیل نظام سلطنت به جمهوری نیست بلکه سقوط مشروطیت و ایجاد دیکتاتوری در پوشش جمهوری است .

۴. اقلیت پارلمانی

نمایندگان اقلیت مجلس شورای ملی به رهبری سید حسن مدرس قهرمان اصلی ناکام گذاشتن جمهوری رضاخانی بودند اما مدرس نه به صفت یک روحانی بلکه در جایگاه نماینده مجلس مشروطه و در راستای دفاع از مشروطیت در برابر دیکتاتوری موفق به این مهم گردید .

۵. بازار

نقش بازار تهران در بسیج مخالفان بسیار مهم بود و بازار در آن دوره نقش پیشرو داشت ، چنانچه در صدر مشروطیت هم بازار در پیروزی مشروطیت و نیز در مقابله با افکار ارتجاعی و حتی تصویب اصول عرفی و برابری خواهانه در قوانین اساسی مشروطیت نقش مهم و مفیدی ایفا کرده بود ، پس این جا نیز بازار نه به عنوان یک نهاد سنتی و محافظه کار بلکه در مقام مدافع ارزش های مشروطیت به میدان آمد و از حفظ سلطنت مشروطه دفاع کرد.

۶. عدم وفاق درونی در اردوگاه رضاخان

سردارسپه نتوانست در میان اردوگاه خودی وفاق ایجاد کند هنوز حس شاه دوستی در میان بدنه قشون وجود داشت از همین رو است که اخباری مبنی بر مخالفت افرادی مانند یزدان پناه از درون اردوگاه رضاخان نیز منتشر شد.
https://hottg.com/bahmanighajar

شکست جمهوری رضاخانی

بخش دوم


۷. مقاومت محمدحسن میرزا ولیعهد

بی تردید محمد حسن میرزا ولیعهد نقشی اساسی در شکست رضاخان داشت ، اما چون تاریخ بی رحم است و بازندگان را فراموش می کند و محمد حسن میرزا نیز سرانجام شکست خورد ، مقاومت وی در برابر جمهوری رضاخانی و شکست سنگینی که او به رضاخان در این قضیه وارد کرد نیز بعدها فراموش شد .‌


در یک نتیجه گیری باید گفت ملت ایران به طور عام و مردم تهران به طور خاص ، در برهه شکست جمهوری رضاخانی هنوز احساسات سلطنت طلبی و شاه دوستی داشتند و از سویی دیگر طرفدار ارزش های مشروطیت بودند ، احمد شاه را هم به عنوان شاه خود و هم نماد مشروطیت دوست داشتند به ویژه این که پس از خلع محمد علی شاه در واقع خود مردم احمد شاه را به سلطنت برگزیدند و او را به عنوان شاه مشروطه تربیت کرده و پرورش دادند و سلطنت وی در حقیقت نماد سلطنت مشروطه و حاکمیت ملی بود ، بنابراین بر فرض که از او گلایه هایی هم داشتند نمی خواستند سلطنت او که در واقع حاکمیت نظام مشروطه و خون بهای شهدای مشروطیت بود از میان برود و دیکتاتور مشکوکی که در فضای عمومی آن روزگار همه او را عامل انگلیس می دانستند بر سر کار بیاید و بساط آزادی و مشروطیت را برچیده و در پوشش جمهوریت ، حکومت دیکتاتوری ایجاد کند،  بنابراین قیام تاریخی دوم حمل ( دوم فروردین ) در واقع یک خیزش ملی برای دفاع از مشروطیت در برابر دیکتاتوری بود ، نکته جالب این جاست که پهلویست هایی که خود را مشروطه خواه و پادشاهی خواه می دانند نه تنها هیچ یادی از این خیزش ملی نمی کنند بلکه در صدد تحریف آن بوده و مسببان نابودی نظام شاهنشاهی و مشروطه پادشاهی یعنی پهلوی را که طرف شکست خورده جمهوری خواهی سال ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳ بود را تقدیس می کنند . در پایان برای این که جو عمومی نسبت به جمهوری رضاخانی را بیشتر درک کنیم ، شعری از ملک الشعرای بهار درباره جمهوری سردار سپه را که تصویر گر کامل اوضاع است را آورده و یادداشت را با این شعر به پایان می برم :

جمهوری سردار سپه مایهٔ ننگ است
این صحبت اصلاح وطن نیست که جنگ است

از کار قشون حال خوش از ما چه توقع
کاین فرقه بر این گله شبان نیست پلنگ است

بی‌علمی و آوازهٔ جمهوری ایران
این حرف در این مملکت امروز جفنگ است

اموال تو برده است به یغما و تو خوابی
آن کس که ‌پی حفظ ‌تو دستش به ‌تفنگ است

آزادی و مشروطیت افتاده به زحمت
این گوهر پر شعشعه در کام نهنگ است

در پردهٔ جمهوری کوبد در شاهی
ما بی‌خبر و دشمن طماع زرنگ است

تا تعزیه‌گردان بود آن هوچی بی‌دین
این قافله تا حشر در این بادیه لنگ است

افسانهٔ جمهوری ما ملت کودک
عیناً مثل ملعبهٔ شهر فرنگ است

در کیسهٔ ناهید بود لعل و زر و سیم
زین رو کلماتش همگی ‌رنگ‌به‌رنگ است

https://hottg.com/bahmanighajar

قطعه‌ایی در نستعلیق فاخر منسوب به فتحعلی شاه قاجار

درچشم پر خمار تو، پنهان فسون سحر
     وز زلف بیقرار تو، پیدا  قرار حُسن

        مشّق فتحعلی شاه قاجار

نگهداری شده در کتابخانه دکتر محفوظی

https://hottg.com/qajariranhistory

کارت دعوت عروسی شاهزاده فیروز میرزا نصرت الدوله پسر عبدالحسين میرزا فرمانفرما

۱۴ آبان ۱۲۷۴ شمسی ( چند ماه قبل از ترور ناصرالدین شاه )

هو

چون در زیر سایه بلند پایه اعلیحضرت قدر قدرت شاهنشاه ارواح العالمین فداه و به سلامتی وجود مسعود حضرت اقدس اسعد والا ولیعهد روحی فداه ، مجلس عروسی نواب مستطاب والا نصرت الدوله،  در خانه خودشان منعقد است ، قبول زحمت نموده شب جمعه هفدهم جمادی الاول ۱۳۱۳ اودئیل در منزل ایشان صرف شربت نمایید.

https://hottg.com/qajariranhistory