🌀همراهان گرامی مشق تاریخ؛

ظرفیت باقیمانده گلگشت‌های نوروزی در هفته اول فروردین به شرح زیر است. ثبت نام گلگشت‌های هفته دوم از امروز آغاز می‌شود. لطفا پیش از ثبت نام و واریز هرگونه وجه، با شماره تلفن 88937599 تماس بگیرید.

1️⃣ سه‌شنبه، 3 فرودین (صبح): تصویر بهشت؛ بازدید تخصصی از باغ گیاه‌شناسی ملی ایران : 🔺پر شد
2️⃣ سه‌شنبه، 3 فرودین (عصر): گنج‌خانه رئیس‌الوزرا؛ بازدید تخصصی از موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران: 🔺پر شد.
3️⃣ چهارشنبه، 4 فروردین (صبح): محله نام‌آوران؛ آشنایی با پیشینه و آثار تاریخی محله سنگلج:🔺پر شد.
4️⃣ چهارشنبه، 4 فروردین (عصر): آشنایی با پیشینه و آثار تاریخی شمیران؛ از تجریش تا باغ فردوس: 4 نفر
5️⃣ پنج‌شنبه، 5 فروردین (صبح): از صادق تا سایه، مشاهیر تاریخ معاصر ایران از دریچه خیابان‌های فخرآباد، هدایت و کوشک: 🔺پر شد.
6️⃣ پنج‌شنبه، 5 فروردین (عصر): از فرش تا عرش، بازدید تخصصی از موزه فرش ایران: 3 نفر
7️⃣ جمعه، 6 فروردین (صبح): خیابان دیپلماسی، آشنایی با پیشینه و آثار تاریخی خیابان سی‌تیر: 🔺پر شد
8️⃣ جمعه، 6 فروردین (عصر): قیصر زیر گذر، فضای اجتماعی تهران قدیم از دریچه محله‌های عودلاجان و چالمیدان: 🔺پر شد
@mashghetarikh

🌀 این‌که می‌گویند خیابان لاله‌زار با تخریب باغ لاله‌زار احداث شد، افسانه‌ای بیش نیست! باغ سلطنتی لاله‌زار بیرون از تهران بود و چون ناصرالدین‌شاه تهران را گسترش داد، درون شهر افتاد و در نتیجه، روبروی آن، اعیان و اشراف برای خود باغ‌ها و عمارت‌های باشکوه ساختند و خیابانی بین باغ لاله‌زار و این عمارت‌ها پدید آمد که خیابان لاله‌زار نام گرفت.

بنابراین، بلوک غربی خیابان لاله‌زار یکی از مرغوب‌ترین پهنه‌های مسکونی تهران بود و دولتمردان بانفوذ مانند علاءالدوله، امین‌السطان و ناصرالملک در آن‌ خانه داشتند. بعدها خیلی از این خانه‌-باغ‌ها تخریب شدند و بر جای‌شان بناهایی مانند تئاتر دهقان، تماشاخانه تهران، گراند هتل، مدرسه ادیب و… ساخته شد. از آن میان چند تایی هنوز باقی مانده‌اند که مهم‌ترین‌شان خانه اتحادیه است؛ لوکیشن سریال دایی‌جان ناپلئون.

در تور «آخرین باغ لاله‌زار» با همراهی حمیدرضا حسینی، پژوهشگر تاریخ تهران به دیدن بلوک غربی لاله‌زار و خانه اتحادیه می‌رویم تا با یکی از ارزشمند‌ترین پهنه‌های تاریخی-فرهنگی تهران آشنا شویم.

🔺آگاهی بیشتر و ثبت‌نام👈 http://www.mashghetarikh.com/6243/تور-آخرین-باغ-لاله%e2%80%8cزار/

🔴 به آگاهی می‌رساند تور «آخرین باغ لاله‌زار» در دو نوبت برگزار خواهد شد: نوبت اول: یکشنبه، 8 فروردین 1400 و نوبت دوم، سه شنبه، 10 فروردین 1400؛ هر دو نوبت از ساعت 9 تا 11:30

لطفا هنگام ثبت نام مشخص کنید که مایل به شرکت در کدام نوبت هستید.
@mashghetarikh

🌀تور «از قزاقخانه تا کاخ مرمر»

وقتی رضاخان میرپنج در سوم اسفند۱۲۹۹ با لشکر کودتا وارد تهران شد، در عمارت قزاقخانه در میدان مشق اتراق کرد، اما هنگامی که در شهریور ۱۳۲۰ در قامت شاه ایران، تهران را ترک گفت، کاخی افسانه‌ای داشت به نام «مرمر»؛ و مرمر بازتابی بود از مسیری که او طی بیست سال از قزاقی تا پادشاهی پیمود.

در این مدت، تهران نیز رخت نو بر تن کرد: رخت تجدد! میدان مشق با ساختمان‌های عظیم خود به مرکزیت اداری شهر تبدیل شد و پهلوی ترجیح داد به جای اقامت در کاخ‌های قجری، کاخ‌های جدیدی برای خود بنا کند: کاخ سبز در سعدآباد و کاخ مرمر در غرب تهران قدیم. در گوشه و کنار شهر نیز، خیابان‌ها و میدان‌های جدیدی احداث شدند و به شهر حال و هوای اروپایی دادند.

در این میان، خیابان مریضخانه که سپه نام گرفته بود، گرایش‌های فکری و سیاسی دولت پهلوی را بازتاب می‌داد.

تور «از قزاقخانه تا کاخ مرمر» فرصتی است تا با قدم زدن در خیابان امام خمینی (سپه قدیم) و بازدید از کاخ مرمر، نظری بیفکنیم برتجددگرایی پهلوی و بازتاب آن در شهرسازی.

🔺آگاهی بیشتر و ثبت‌نام👈http://www.mashghetarikh.com/6380/تور-از-قزاقخانه-تا-کاخ-مرمر/

🌀 گلگشت‌های نوروزی مشق تاریخ در هفته دوم فروردین 1400

همراهان گرامی؛
بسیار خوشوقتیم که در تعطیلات نوروز 1400 با مجموعه‌ای از تورهای شهری متنوع و جذاب در خدمت شما باشیم. این تورها در هفته دوم فروردین‌ماه از روز شنبه، 7 فروردین تا پنج‌شنبه 12 فروردین‌ 1400 در دو نوبت صبح و عصر برگزار می‌شوند و ظرفیت همگی آن‌ها به منظور حفظ پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی فقط 10 نفر است.

برای آگاهی از محتوای هر تور و ثبت‌نام، روی لینک‌ها کلیک کنید و وارد سایت مشق تاریخ شوید.

🔹‌شنبه، 7 فرودین (صبح): تصویر بهشت؛ بازدید تخصصی از باغ گیاه‌شناسی ملی ایران به روایت نوشاد رکنی 🔺ظرفیت کامل شد.
http://www.mashghetarikh.com/6084/تور-تصویر-بهشت/

🔹‌شنبه، 7 فرودین (عصر): دروازه مدرنیسم؛ بازدید تخصصی از موزه هنرهای معاصر تهران به روایت حمید وکیل‌باشی 🔺ظرفیت کامل شد.
http://www.mashghetarikh.com/6253/تور-دروازه-مدرنیسم/

🔹یکشنبه، 8 فروردین (صبح): آخرین باغ لاله‌زار؛ بازدید از بلوک غربی لاله‌زار و خانه اتحادیه (دایی‌جان ناپلئون) به روایت حمیدرضا حسینی
http://www.mashghetarikh.com/6243/تور-آخرین-باغ-لاله%e2%80%8cزار/

🔹دوشنبه، 9 فروردین (صبح): از قزاقخانه تا کاخ مرمر: آشنایی با پیشینه و آثار تاریخی خیابان سپه و بازدید از کاخ مرمر به روایت بهنام ابوترابیان🔺 ظرفیت کامل شد.
http://www.mashghetarikh.com/6380/تور-از-قزاقخانه-تا-کاخ-مرمر/

🔹دوشنبه، 9 فروردین (صبح): آشنایی با پیشینه و آثار تاریخی شمیران؛ از تجریش تا باغ فردوس به روایت فرزانه ابراهیم‌زاده
http://www.mashghetarikh.com/5532/تور-شمع-ایران/

🔹سه‌شنبه، 10 فروردین (صبح): آخرین باغ لاله‌زار؛ بازدید از بلوک غربی لاله‌زار و خانه اتحادیه (دایی‌جان ناپلئون) به روایت حمیدرضا حسینی 🔺ظرفیت کامل شد.
http://www.mashghetarikh.com/6243/تور-آخرین-باغ-لاله%e2%80%8cزار/

🔹چهارشنبه، 11 فروردین (صبح): از صادق تا سایه، مشاهیر تاریخ معاصر ایران از دریچه خیابان‌های فخرآباد، هدایت و کوشک، به روایت فرزانه ابراهیم‌زاده
http://www.mashghetarikh.com/6261/تور-از-صادق-تا-سایه/

🔹پنج‌شنبه، 12 فروردین (عصر): گنج‌خانه رئیس‌الوزرا؛ بازدید تخصصی از موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران به روایت حمید وکیل‌باشی
http://www.mashghetarikh.com/6217/تور-گنج%e2%80%8cخانه-رئیس%e2%80%8cالوزرا/

@mashghetarikh

کاخ مرمر که یکی از زیباترین بناهای تاریخی تهران است، در اواخر سال 1398 تحت عنوان موزه هنر ایران گشایش یافت، اما به سبب فراگیری بیماری کوید19 امکان بازدید عمومی از آن فراهم نشد. در نهایت پس از گذشت یک سال، درهای این کاخ-موزه در اسفندماه 1399 به صورت محدود و با تدابیری خاص به روی عموم گشوده شد.
این رویداد، فرصتی را فراهم کرده است تا در قالب تور «از قزاقخانه تا کاخ مرمر» با همراهی بهنام ابوترابیان، پژوهشگر تاریخ تهران به دیدار کاخ مرمر برویم. ظرفیت این تور محدود است و در ایام نوروز تنها یک بار برگزار می‌شود.
اگر مایل به شرکت در این تور هستید، پیشنهاد می‌کنیم یادداشت کوتاهی را که حمیدرضا حسینی، در زمان افتتاح موزه هنر ایران درباره اهمیت این موزه نوشته است، بخوانید.

💠 کاخ مرمر؛ یک موزه، شش روایت
حمیدرضا حسینی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر

موزه هنر ایران که اواخر سال 1398 در کاخ مرمر گشایش یافت، جدید‌ترین موزه تهران است. کاخ مرمر در دهه 1310 ساخته شد و تا دهه 1340 مورد استفاده دو شاهِ پهلوی بود. در دهه 1350 «موزه پهلوی» در آن برپا شد و پس از انقلاب سال 1357 با برچیدن آن موزه، در اختیار نهادهای حاکمیتی قرار گرفت که آخرین آن‌ها مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. این کاخ در سال 1397 به بنیاد مستضعفان، که مدعی مالکیت کاخ‌های پهلوی است، واگذار شد و در بهمن‌ماه سال گذشته «موزه هنر ایران» در آن گشایش یافت.

اگرچه کاخ مرمر به سبب ارزش‌های معماری و هنری به تنهایی یک موزه محسوب می‌شود، اما نمایش آثار هنری ایران از هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوره معاصر، اهمیت موزه‌ای آن را دو چندان ساخته و بر اهمیت رواییِ آن افزوده است. بدین‌سان، می‌توان بارها به کاخ مرمر رفت و هر بار از منظری تازه‌ بدان نگریست.

▫️روایت اول، روایت باغ بزرگی است که کاخ مرمر در میانه آن جای گرفته و به‌رغم دگرگونی‌های بنیادین، پیشینه آن به دوره قاجار بازمی‌گردد. این‌جا، به عنوان بخشی از املاک میرزا عبدالحسین‌خان فرمانفرما، داستان‌هایی شنیدنی دارد که جسته و گریخته در خاطرات فرزندان او بازتاب یافته است.

▫️روایت دوم، روایت معماری کاخ و هنرهای به کار رفته در آن است که امضای معماران و هنرمندان بزرگی مانند لئون تادوسیان، حسین لرزاده، حسین طاهرزاده بهزاد، و محمدحسین صنیع خاتم را در پای خود دارد. ضمن آن‌که کلیّت بنا، پاره‌ها و گرایش‌هایی از معماری دوران تحول را بازمی‌تاباند.

▫️روایت سوم، روح دمیده در کاخ مرمر یا همان پیام سیاسی آن است که بر شالوده‌ای از «باستان‌گرایی» و «شاه پرستی» استوار شده است. (این موضوع را در دو گفتار دیگر شرح داده‌ام که می‌توانید در این‌جا https://hottg.com/nafetehroon/851 و این‌جا https://hottg.com/nafetehroon/885 بخوانید.)

▫️روایت چهارم، روایت رویدادهای تاریخی پرشماری است که از اواخر دهه 1310 در این کاخ رخ داده و برخی از آن‌ها مانند ترور محمدرضا پهلوی در فروردین‌ماه سال 1344 شهرت فراگیر دارند. اگرچه بخش مهمی از رویدادهای تاریخی کاخ مرمر مربوط به دوره پس از انقلاب است، اما این نگرانی وجود دارد که این رویدادها به سبب نزدیکی به زمان حاضر مورد غفلت قرار گیرند و به تدریج دلالت‌های خود را از دست بدهند یا تحت‌الشعاع روایت‌های دوره پهلوی قرار گیرند.

▫️روایت پنجم، روایت آثار هنری به نمایش درآمده در کاخ مرمر است که سیر هنر ایران از هزاره‌های دور تا عصر حاضر را مرور می‌کند. در این بخش، نه فقط مجموعه آثار، بلکه تک تک آن‌ها صاحب روایت‌های جذاب هستند: روایت ارزش‌های هنری، روایت آفرینندگان، روایت نسبت هر اثر با روح تاریخی دوران خود، روایت کشف برخی آثار در کاوش‌های باستان‌شناسی و از این قبیل.

▫️روایت ششم، روایت حضور آثار تاریخی و هنری یاد شده در کاخ مرمر است که به باور نگارنده، از پاره‌ای جهات، ناب‌تر و نوتر از سایر روایت‌هاست. می‌دانیم که هرآنچه از آثار تاریخی و هنری در اختیار بنیاد مستضعفان قرار دارد، حاصل مصادره دارایی‌های خاندان پهلوی و وابستگان آن‌هاست. بنابراین، اگر پیکرک‌های عیلامی، سفال‌های چشمه‌علی، ظروف زرین و سیمین ساسانی، آبگینه‌های سده‌های نخستین اسلامی و آثاری از این دست را که عمدتا حاصل کاوش‌های باستان‌شناسی هستند در کاخ مرمر می‌بینیم، بدان معناست که هرکدام زینت‌بخش خانه یا دفتر یکی از وابستگان خاندان پهلوی بوده‌اند. در نتیجه، این پرسش به ذهن خطور می‌کند که چرا مواریث ملی در تملک اشخاص بوده است و آن اشخاص دقیقا چه کسانی بوده‌اند؟ در این‌جا برای مخاطب ایرانی که هنوز در ذهن خود با دوره پهلوی کلنجار می‌رود، این‌که سفال‌های چشمه‌علی از چه کسی مصادره شده و چرا در اختیار او بوده، به اندازه وجوه تاریخی و هنریِ اثر یا حتی بیشتر، اهمیت دارد.

احتمالا می‌توان به این شش روایت، روایت‌های دیگری را افزود و در دل هر روایت، روایت‌های فرعی را جست‌وجو کرد و تا افقی بی‌انتها پیش رفت. از همین‌روست که کاخ مرمر ظرفیتی وسیع برای جذب مخاطب دارد، اما بخش بزرگی از این ظرفیت هنوز بالقوه باقی مانده و بالفعل کردن آن نیازمند ایجاد یک واحد پژوهشی در ساختار موزه هنر ایران است.

🔺کانال تلگرام و اینستاگرام ناف تهرون @nafetehroon

🔴 ظرفیت تورهای "تصویر بهشت" و "از قزاقخانه تا کاخ مرمر" پر شد. به امید همراهی شما عزیزان در دیگر گلگشت‌های نوروزی مشق تاریخ

فهرست تورهای هفته دوم فروردین را این‌جا ببینید: https://hottg.com/Mashghetarikh/1380

🌀ناپلئون خر است!

داستان فیلم دایی‌جان ناپلئون از آن‌جایی آغاز می‌شود که دایی‌جان همه بچه‌های خانواده را جلوی عمارت اربابی باغ به صف می‌کند و با غیض و غضب می‌پرسد: کی این دیوارو کثیف کرده؟ بچه‌ها با زغال روی دیوار نوشته‌اند: ناپلئون خر است!

و این دیوار، همان دیوار است؛ دیوار خانه-باغ اتحادیه که ابتدا از املاک امین‌السلطان بود و بعدتر، به تملک حاج رحیم اتحادیه درآمد. سپس در دهه 1350 ناصر تقوایی تمام قسمت‌های سریال دایی‌جان ناپلئون را در فضای 9 هزارمتری آن فیلمبرداری کرد؛ سریالی که موجب شکل‌گیری خاطره‌ای جمعی از خانه اتحادیه و نهایتا مرمت و تبدیل آن به «خانه طهران» شد.

در تور «آخرین باغ لاله‌زار» بازدیدی هم از خانه اتحادیه خواهیم داشت. آگاهی بیشتر و ثبت‌نام👈 http://www.mashghetarikh.com/6243/تور-آخرین-باغ-لاله%e2%80%8cزار/

@mashghetarikh

🌀 گلگشت‌های نوروزی مشق تاریخ از امروز با بازدید از باغ گیاهشناسی ملی ایران آغاز شد. در طبیعت زیبای دامنه جنوبی البرز و با روایت‌های شیرین نوشاد رکنی از گونه‌های گیاهی و حال و هوای باغ‌های ایرانی.

@mashghetarikh