اصلاح عادلانه یارانه انرژی

ادامه از پست قبلی

🔸البته چنین طرح‌هایی حتما باید ابتدا به‌صورت آزمایشی و منطقه‌ای و ترجیحا داوطلبانه اجرا شوند و سپس در یک بازه زمانی (مثلا سه‌ساله) و به تدریج به کل کشور تعمیم یابند؛ زیرا علاوه بر موارد پیش‌بینی‌نشده در این الگوی جدید، برق (انرژی) یک کالای ضروری است و کالاهای ضروری طبق تعریف کم‌کشش هستند یعنی با افزایش شدید قیمت، مصرف آنها به همان میزان کاهش نمی‌یابد؛ زیرا در کوتاه‌مدت گزینه جایگزینی دردسترس نیست.
اما هر کالای کم کشش نیز در بلندمدت پرکشش است: در بلندمدت گزینه‌های جایگزین زیادی در دسترس است و مردم با افزایش قیمت برق (البته با خارج کردن اثر تورم) مصرف خود را کاهش می‌دهند و اصلاح الگوی مصرف محقق می‌شود. مسائل فنی این مدل، به سادگی قابل انجام است و با نصب کنتورهای هوشمند به راحتی قابل مدیریت و اجرا است.

🔸این راهکار منجر به دستاوردهای زیر میشود:
✔️اصلاح الگوی مصرف انرژی
✔️درآمد پایه همگانی برای خانوارهای کم‌مصرف
✔️ امکان پیش‌فروش انرژی برای دولت
✔️امکان سرمایه‌گذاری مصون از تورم برای مردم
✔️امکان تامین مالی طرح‌های سرمایه‌گذاری
✔️سودآور شدن سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی
✔️ایجاد ارز دیجیتال ملی بر پایه انرژی با استفاده از سهمیه‌ها
✔️انجام بخشی از مبادلات منطقه‌ای و کم‌اثر کردن تحریم‌ها

☕️ دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

🔸شروط موفقیت طرح بنزین شهروندی

🖌دکتر مهدی نصرتی
سرمقاله دنیای اقتصاد. 1دی 1400.
نسخه خلاصه شده تلگرامی

۱۵سال قبل بود که برای اولین‌بار ایده سهمیه‌های قابل مبادله بنزین برای افراد (نه خودروها) را در سرمقاله‌ای در «دنیای‌اقتصاد» مطرح کردم. (اینجا) اگر از آن زمان، این ایده به‌صورت آزمایشی در نقاط منتخب کشور اجرا شده بود، تاکنون وضعیت اقتصاد انرژی سروسامان گرفته بود. اما خبر خوبی که اخیرا منتشر شده است این است که دولت تصمیم دارد این طرح را به‌صورت آزمایشی در کیش و قشم اجرا کند.
البته این طرح برای موفقیت و کمال خود نیازمند شروطی است که مهم‌ترین آنها به این شرح است:

۱- سهمیه‌ها باید قابل مبادله باشند؛ در غیر این صورت بازار سیاه و غیررسمی برای سهمیه شکل خواهد گرفت.

۲- سهمیه‌ها باید قابل ذخیره‌سازی و پس‌انداز باشند. در این صورت مردم، انگیزه بیشتری برای صرفه‌جویی خواهند داشت و از سوی دیگر چون قیمت بازاری بنزین، با نرخ ارز و قیمت‌های بین‌المللی در ارتباط است، سرمایه‌گذاری در خرید و نگهداری سهمیه، یک سرمایه‌گذاری جذاب و مصون از تورم برای مردم خواهد بود. مزیت مهم این وضعیت برای دولت این خواهد بود که می‌تواند سهمیه‌های بنزین را به مردم پیش‌فروش کند؛ یعنی همان کاری که درخصوص فروش نفت‌خام نتوانست (و نمی‌تواند) انجام دهد.

۳- نیازی نیست که دولت تعهدی برای بازخرید سهمیه‌های مازاد مردم متقبل شود. این کار باید به بازار محول شود. حضور دولت در این بازار ثانویه هیچ فایده‌ای ندارد و تنها می‌تواند باعث اختلال در بازار شود.

۴- هیچ نیازی نیست که بازار ثانویه سهمیه‌های بنزین، متشکل و متمرکز باشد و اتفاقا بهتر است که این بازار غیرمتشکل و غیرمتمرکز باشد و افراد بتوانند به شکل معاملات همتابه‌همتا (P2P) سهمیه خود را به هرکسی و در هر زمان و مکانی و به هر قیمتی که خواستند، منتقل کنند. به این ترتیب سهمیه بنزین که قاعدتا به‌صورت دیجیتال عرضه می‌شود، اگر دو شرط ساده فوق (یعنی قابل مبادله بودن و قابل پس‌انداز کردن) را داشته باشد، خود تبدیل به یک دارایی دیجیتال می‌شود و همان‌طور که در مقالات دیگری توضیح دادیم (مثلا اینجا) ، می‌تواند رویای ارز دیجیتال ملی را تحقق بخشد: یعنی ارز دیجیتالی که مبتنی بر کالا (بنزین) خواهد بود و در تجارت مرزی با کشورهای منطقه مقبولیت خواهد یافت.

۵- دولت باید با قاطعیت و قطعیت اعلام کند که این طرح به‌تدریج و در یک بازه زمانی چندساله در کل کشور اجرا خواهد شد. به بیان دیگر مردم باید مطمئن شوند که سهمیه‌بندی و واقعی شدن قیمت بنزین (و سایر حامل‌های انرژی) تصمیم قطعی و بلندمدت نظام است. در این صورت مردم و اقتصاد فرصت کافی دارند که از هم‌اکنون فکری به حال گزینه‌های جایگزین کنند. گزینه‌هایی از قبیل انتخاب محل کار و زندگی، استفاده از خودروهای کم‌مصرف، سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل عمومی به‌دلیل صرفه اقتصادی در بلندمدت قابل انجام هستند؛ اما در کوتاه‌مدت نمی‌توان فکری برای آنها کرد. از همین رو در علم اقتصاد گفته می‌شود بنزین به‌عنوان یک کالای ضروری در کوتاه مدت کم‌کشش و در بلندمدت پرکشش است.

۶- بدیهی است که در کنار بنزین سهمیه‌ای باید بنزین به قیمت آزاد نیز عرضه شود. درباره قیمت بنزین آزاد، ظاهرا دولت بنا دارد فعلا همان قیمت ۳هزار تومان را اعمال کند که البته این کار صرفا برای دوره آزمایشی کوتاه‌مدت می‌تواند موجه باشد؛ در غیراین‌صورت طرح به هیچ‌کدام از اهداف خود نخواهد رسید. عده‌ای طرفدار این هستند که قیمت فقط از طریق عرضه و تقاضا تعیین شود که این نگاه نیز بدون ایراد نیست؛ چون نوسان بسیار بالایی را به اقتصاد تحمیل می‌کند. شاید راه‌حل اصولی این باشد که دولت قیمت بنزین را در بازار آزاد طبق ماده ۱ قانون هدفمندی، معادل ۹۰درصد قیمت فوب خلیج‌فارس تعیین کند. در عین حال سهمیه‌ها یک بازار ثانویه خواهند داشت که قاعدتا کمتر از قیمت فوق‌الذکر خواهد بود. به بیان دیگر، تعیین این قیمت مشخص از سوی دولت، یک سقف قیمتی را برای بازار تعیین می‌کند و از نوسان بیش از حد بازار جلوگیری می‌کند.

۷- بهتر است صادرات بنزین، کاملا آزاد باشد. به این ترتیب معضل قاچاق بنزین تبدیل به صادرات مردمی بنزین خواهد شد و دولت نیز نگرانی نخواهد داشت؛ چون پیش‌تر بنزین آزاد را نزدیک قیمت صادراتی به مردم فروخته است.

همچنین این طرح علاوه بر بنزین، برای برق و گاز نیز به سادگی قابل اجرا است و حتی ظرفیت‌های قانونی برای این کار نیز وجود دارد. البته درباره هریک از حامل‌های انرژی ظرافت‌هایی در طراحی وجود دارد که عدم دقت به آنها موجب شکست طرح‌ها و چند سال عقب‌افتادگی مضاعف خواهد شد. به قول فرنگی‌ها «شیطان در جزئیات است». درباره فواید شگفت‌انگیز این طرح‌ها می‌توان ساعت‌ها صحبت کرد. (خلاصه ای از مزایا در اینجا)

☕️دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

❌ #تجارت_ارزنده

رییس سابق صداوسیما به عنوان مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس یعنی غول پتروشیمی کشور منصوب شده.
شاید چون میدانستند بنده خدا تجربه ای در این زمینه ندارد، به جای عبارت "تجارب ارزنده" ، از "تجارت ارزنده" استفاده کرده اند!

به خیال خودشان تجارت ارزنده ای است، اما قرآن کریم، تجارت ارزنده را جور دیگری تعریف می‌کند :

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلى‌ تِجارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ «10-صف»

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! آيا شما را بر تجارتى كه از عذاب دردناك (قيامت) نجاتتان دهد، راهنمايى كنم؟

تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ «11-صف»

به خدا و رسولش ايمان آوريد و با اموال و جان‌هايتان در راه خدا جهاد كنيد كه اين براى شما بهتر است، اگر بدانيد.

☕️دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

🔸تمرینی برای ترک خودخواهی

ریشه خیلی از مشکلات اخلاقی احتمالا در انانیت است.
یک تمرین خوب برای کاهش خودخواهی و خودمحوری میتواند این باشد که انسان حتی المقدور ضمایر و افعال اول شخص استفاده نکند!
امتحان کنید ببینید چطور است.
(در همین متن هم سعی شد که این قاعده به کار رود.)

☕️دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

📹 سهمیه‌بندی بنزین یا خصوصی‌سازی‌اش؟

▫️آیا طرح تخصیص سهمیه بنزین به کدهای ملی کار درستی است؟

▫️دکتر مهران بهنیا پژوهشگر اقتصادی و دانش‌آموخته اقتصاد از دانشگاه صنعتی شریف و دکتر مهدی نصرتی تحلیلگر اقتصادی و دانش‌آموخته اقتصاد از دانشگاه تربیت مدرس در این مناظره پاسخ می‌دهند.

05:13 آیا این طرح بهترین طرح روی میز نیست؟

11:04 آیا جایگزینی برای این طرح در شرایط فعلی اقتصاد ایران وجود دارد؟

15:50 لزوم حمایت از خانوارها در دوران اجرای طرح

17:31 پیچیدگی‌ها و محدودیت‌های عملگرایانه سیاستگذاری اقتصادی ویژه ایران وجود دارد؟

52:49 سهمیه مطلوب هر فرد چقدر است؟ در بازار انحصاری بنزین منحنی عرضه داریم یا نه؟

01:03:00 اگر از ۱۵ سال قبل طرح سهمیه‌بندی به افراد را شروع می‌کردیم، بهتر نبود؟

01:15:37 راهکار خصوصی‌سازی شرکت ملی نفت و زیرمجموعه‌هایش مطلوب و ممکن است؟

01:16:47 حل تورم مزمن پیچیده‌تر از حل مشکل یارانه پنهان بنزین است؟

01:19:03 کشورهای نفتی مثل ایران، ابتدا به سراغ حل تورم رفتند، یا اصلاح بازار انرژی؟


📺 @ecoiran_webtv

مناظره جذابی از آب در آمده، اگر فرصت دارید ببینید 👆
(البته تریلر دو دقیقه ای، منصفانه تدوین نشده بود)

⭐️الگوی عادلانه برای سربازی

🖌دکتر مهدی نصرتی
(سرمقاله دنیای اقتصاد 12 بهمن 1400)

🔸اخیرا کمیسیون تلفیق مجلس نرخ‌هایی برای خرید سربازی ارائه داده اگرچه فعلا گویا از دستور کار خارج شده، اما چنین نرخ‌هایی خارج از عهده اکثریت مردم است. نرخ خرید سربازی با مدرک لیسانس ۴۰۰میلیون تومان تعیین شده بود که به معنی حدود ۱۷میلیون تومان ماهانه (با محاسبه ساده) و بیش از ۲۰میلیون تومان ماهانه (با در نظر گرفتن حداقل ۲۰درصد هزینه فرصت پول) است.

🔸مشخص نیست چه منطقی پشت این قیمت‌گذاری بوده است؛ ولی قیمت‌گذاری عادلانه به این شکل است که بتوان از طریق آن حقوق مکفی و مناسب به کسانی داد که داوطلبانه عازم سربازی خواهند شد. کسانی که مایل به سربازی نیستند نیز با پرداخت معادل حقوق یک نفر داوطلب به‌صورت یک‌جا یا قسطی از معافیت برخوردار  شوند. کسانی که این هزینه را یک‌جا پرداخت می‌کنند، کارت معافیت دائم (زمان صلح) دریافت می‌کنند و کسانی که گزینه قسطی را انتخاب می‌کنند تا پایان دوران اقساط خود کارت موقت دریافت می‌کنند و می‌توانند در بازار کار مشغول به‌کار شوند و به تدریج اقساط سربازی را پرداخت کنند. به این ترتیب تقریبا همه مشمولان از حق انتخاب برخوردار خواهند شد و مشکل ناعادلانه بودن خرید سربازی برطرف خواهد شد.

🔸ممکن است این تصور ایجاد شود که با این راهکار، کشور با کمبود سرباز مواجه خواهد شد. در این خصوص باید به دو نکته مهم دقت کرد:

اولا مشکل کمبود سرباز به سادگی قابل حل است: به این ترتیب که کسانی که قبلا سربازی خود را طی کرده‌اند نیز مجاز باشند دوباره برای سربازی البته با دریافت حقوق مناسب اقدام کنند. اتفاقا این راهکار این مزیت فوق‌العاده را دارد که نیاز به آموزش مجدد نیروها ندارد، در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود و نهادهای نظامی می‌توانند سربازان باکیفیت‌تر و باسوابق مناسب‌تر را «انتخاب» کنند. به این ترتیب نه تنها مشمولان حق انتخاب پیدا می‌کنند، بلکه نهادهای نظامی نیز می‌توانند بهترین نیروهای مورد نیاز را انتخاب کنند و مجبور به مدارا با هر نوع نیرویی نباشند.

 ثانیا باید دقت کرد که اصول علم اقتصاد و مفاهیمی چون «تابع تقاضا»، «قیمت» و «تابع تولید» در اینجا نیز برقرار هستند. سازمان‌های نظامی (همانند هر سازمان دیگری) دارای یک تابع تولید هستند. یعنی با ترکیب‌های مختلفی از «نهاده‌های» نیروی انسانی، سرمایه و فناوری می‌توانند اقدام به تامین امنیت کنند. بدیهی است که وقتی هزینه نیروی انسانی (سرباز) خیلی پایین تعیین شود، تقاضای این سازمان‌ها برای سرباز هم بالا می‌رود. در مقابل اگر هزینه سرباز واقعی شود، تقاضای سازمان‌های نظامی برای سرباز کمتر می‌شود و ترجیح می‌دهند همان سطح خدمات را با نیروی انسانی کمتر و سرمایه و فناوری بالاتر ارائه دهند. (مثلا در چهارراه‌ها به جای سرباز بیشتر، از دوربین‌ها و فناوری‌های بهتر استفاده خواهند کرد)

🔸چند نکته بدیهی:

1⃣جذاب‌ترین و دلپذیرترین کارهای دنیا هم اگر اجباری و غیرداوطلبانه باشند، ایجاد دافعه می‌کند و موجب نارضایتی برای عده‌ای از مردم خواهد شد. همان‌طور که نمی‌توان انتظار داشت همه مردم به‌طور اجباری معلم، آتش نشان یا پرستار باشند، نباید انتظار داشت که همه مردم هم مجبور به انجام امور نظامی باشند.

2⃣هدف اصلی از سربازی تامین امنیت است. سربازی را نباید با محکومیت و مجازات اشتباه گرفت. کسی که به زندان محکوم شده است باید شخصا برای تنبّه، دوران محکومیت خود را طی کند و منطقی نیست که کسی را جایگزین خود کند. اما این موضوع درباره سربازی مصداق ندارد و اتفاقا منطقی است که این خدمت توسط افرادی ارائه شود که با کیفیت بالاتری این کار را به‌صورت اختیاری ارائه می‌دهند و البته حقوق و مزایای مکفی نیز دریافت می‌کنند. البته ارائه آموزش‌های نظامی و آمادگی دفاعی به همه مردم اقدام شایسته‌ای است که می‌تواند از طریق مدرسه، دانشگاه، مساجد، کانون‌های بسیج محلات و ادارات و... به‌طور دوره‌ای، مقطعی و کوتاه‌مدت به همه مردم ارائه شود.

3⃣ایجاد امنیت یک وظیفه عمومی است که همه باید به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در آن نقش داشته باشند. عده‌ای در گذشته به سربازی رفته‌اند و این نقش را ایفا کرده‌اند، کسانی که تمایل ندارند مشارکت مستقیم داشته باشند نیز باید سهم خود را از هزینه‌ها بپردازند.

🔸ایده طرح اصلاح سربازی نیز مثل طرح "بنزین برای هر فرد" در روزنامه دنیای‌اقتصاد قدمتی دیرینه دارد و نگارنده ۱۵ سال قبل طرح ساده‌ای را پیشنهاد کرد که به موجب آن هرکس که داوطلب انجام سربازی است حقوق متعارف بازار کار را دریافت کند و هزینه این حقوق نیز از کسانی دریافت شود که تمایلی به خدمت سربازی ندارند و فاز آزمایشی طرح نیز از افراد متاهل شروع شود. اما جای تاسف و تامل است که چرا در این کشور چنین مسائلی برای سال‌های متمادی، حل‌نشده باقی می‌مانند.

☕️دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

⭐️شرط باور وعده کاهش تورم

🖌دکتر مهدی نصرتی
✔️سرمقاله دنیای اقتصاد
✔️24بهمن 1400

🔸وزیر اقتصاد وعده داده است که سال آینده نرخ تورم بسیار کمتر خواهد بود. این وعده‌‌ای است که پیشینیان نیز مطرح کرده‌اند. چنین وعده‌هایی را به یک شرط می‌‌توان باور کرد: به این شرط که دولت اوراق مصون از تورم منتشر کند.

🔸به‌عنوان یک قاعده، وعده‌های سیاستگذاران نباید بدون هزینه باشد، بلکه عدول از آن باید هزینه‌زا باشد. کارکرد اصلی اوراق مصون از تورم در ایران، هزینه‌‌زا کردن وعده‌ها خواهد بود.

🔸این اوراق سال‌هاست در دنیا متداول است و در آمریکا هم با نام TIPS شناخته می‌‌شود. بانک مرکزی خودمان هم هر از چندی این اوراق را تحت عناوین مختلف از جمله اوراق ودیعه مطرح می‌‌کند و مجددا موضوع به محاق فراموشی می‌رود. در این اوراق، سود ثابت نیست و شناور است؛ این اوراق متناسب با تورمی که در اقتصاد به‌وجود می‌‌آید، به شما سود می‌‌دهد. مثلا اگر تورم در یک‌‌سال آینده ۵۰درصد باشد، باید به دارندگان اوراق ۵۰درصد سود پرداخت شود و در مقابل اگر تورم ۱۰درصد باشد، ۱۰ درصد سود تعلق می‌‌گیرد.

🔸این اوراق چند ویژگی خوب دارند: اولین حسن آن است که مردم با خرید این اوراق اطمینان پیدا می‌‌کنند که قدرت خرید پولشان حفظ می‌‌شود و لذا لازم نیست هرروز به یک بازار از قبیل ارز، طلا، خودرو، ملک، سهام و... هجوم ببرند.
دومین و مهم‌ترین ویژگی این اوراق آن است که انگیزه افزایش تورم را از دولت می‌‌گیرد؛ چون تورم بالاتر به معنی پرداخت سود بالاتر از سوی دولت خواهد بود.

🔸با این حال عده‌‌ای این انتقاد را مطرح می‌‌کنند که این اوراق، هزینه بالایی را به دولت تحمیل می‌‌کند و در شرایطی که دولت می‌‌تواند اوراق بدهی مثلا با نرخ ۲۵درصد منتشر کند، چرا باید زیر بار اوراقی با هزینه مثلا سی، چهل‌درصد برود؟

در پاسخ باید به دو نکته توجه کرد:

🔸اولا باید دقت کرد که در کشوری مثل ایران، اوراق معمول بدهی به تنهایی تورم را درمان نمی‌‌کنند و برعکس اتفاقا دولت‌ها را تشویق می‌‌کنند که هر سال با ایجاد تورم، ارزش واقعی بدهی‌‌هایش را کم کنند. درواقع یکی از برتری‌‌های اوراق مصون از تورم نسبت به اوراق معمولی آن است که به دولت‌ها انگیزه واقعی - و نه شعاری- می‌دهد تا تورم را کاهش دهند. اما در مقابل در اوراق معمول بدهی، دولت‌ها انگیزه دارند که تورم را افزایش دهند تا نرخ بهره حقیقی منفی شود!

🔸ثانیا اوراق مصون از تورم لزوما هزینه بالاتری را به دولت تحمیل نمی‌‌کند. توضیح از این قرار است که این اوراق به‌‌دلیل جذابیتی که برای خریداران دارد قاعدتا با مازاد تقاضا مواجه می‌‌شود و اگر دولت آن را در یک مکانیزم حراج به فروش برساند قیمتی که در بازار فروخته می‌‌شود، بالاتر از قیمت پایه هم خواهد بود، به‌‌نوعی که نرخ بازدهی آن برای خریدار و در نتیجه هزینه‌‌اش برای دولت خیلی بالا نخواهد بود. از این‌‌رو جذابیت این اوراق موجب می‌‌شود که هزینه کمتری هم به دولت تحمیل شود.

🔸به‌‌طور مثال فرض کنید قیمت اسمی و پایه این اوراق (face value)  ۱۰۰ تومان باشد. حالا اگر از نظر شما به‌عنوان خریدار، تورم انتظاری مثلا ۴۰درصد باشد و به حرف دولت هم اعتماد داشته باشید که تورم واقعی را اعلام کند، در این صورت انتظار دارید که با خرید این اوراق، دولت سال آینده به شما ۴۰درصد سود پرداخت کند؛ چون کوپن سود سالانه این اوراق به اندازه نرخ تورم است. از طرفی بازارهای موازی مثل بورس، سکه، ارز و خودرو اولا بسیار پرریسک هستند و ثانیا تا حد زیادی تورم آتی را پیشخور می‌کنند. بنابراین منطقی است اگر وارد آن بازارها شوید، لزوما این ۴۰درصد سود نصیب شما نشود؛ ضمن اینکه آن بازارها همگی با ریسک‌ها و هزینه معاملاتی خود روبه‌رو هستند. در این‌صورت قابل‌تصور است که تقاضا برای این اوراق بالا برود و در عرضه اولیه به شکل حراج چنین اوراقی حتی با قیمت‌های مثلا ۱۲۰تومان هم فروخته شود (market value).
یعنی لزوما هزینه زیادتری به دولت تحمیل نخواهد شد. به بیان دیگر ارزش بازاری این اوراق با افزایش تورم افزایش می‌یابد.

🔸البته انتشار اوراق مصون از تورم نیاز به آن دارد که سیاستگذار در درجه اول، اعتمادسازی کند. در غیر این صورت انگیزه خرید این اوراق به‌‌واسطه عدم‌‌اعتماد به دولت از سوی فعالان اقتصادی کاهش پیدا می‌‌کند.

🔸همچنین باید به این نکته مهم توجه داشت که مشکلات اقتصاد ایران از جمله تورم، ساختاری و ریشه‌‌ای است و نمی‌‌توان صرفا از طریق بازی با چند متغیر اسمی یا حتی با ابزاری چون اوراق مصون از تورم، این مشکلات را به‌‌صورت ریشه‌‌ای حل کرد.

🔸به‌طور خلاصه اگر سیاستگذار پولی چنین اوراقی منتشر نکند یعنی خودش هم اعتقادی به وعده‌هایش ندارد و این همان چیزی است که مردم به آن می‌‌گویند «حرف مفت»!

☕️ دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

❤️ روز عشق مبارک

🔸زمان بچگی (یعنی در دهه شصت)، مناسبت رسمی به اسم روز مادر در کشور وجود نداشت. بعضی همکلاسی های دوره دبستان که روز 25 آذر برای مادرشان هدیه میخریدند از نظر ما طاغوتی بودند! 😂 چون مناسبت این روز، تولد مادر شاه بود. بعدا که بزرگتر شدیم فهمیدیم هدف آن بندگان خدا بزرگداشت مقام مادر شاه نبوده، بلکه بهانه ای برای تقدیر از مادرانشان بوده!

🔸خوشبختانه در سالهای بعد روز میلاد حضرت زهرا، به عنوان روز مادر مقبولیت پیدا کرد و جایگزین آن روز کذایی شد.

🔸داستان روز ولنتاین هم کمابیش از همین جنس است. البته گزینه های جایگزین ملی و مذهبی مثل روز سپندارمذگان یا اول ذیحجه مطرح شده ولی فعلا خیلی عمومیت پیدا نکرده است.

🔸این سرمقاله با عنوان "ولنتاین و خلا فرهنگی" را 15 سال پیش نوشتم!
یادش بخیر. پیشنهاد داده بودم یک روز ملی یا مذهبی برای روز عاشقان تعیین شود. این پیشنهاد، اون موقع شاید جواب میداد، چون ولنتاین در ایران خیلی ریشه دار نشده بود، ولی الان دیگر بعید است!
همچنین یک پیشنهاد دیگر، استفاده از اقلام ایرانی مثل هدایایی با اشعار سعدی و حافظ بود به جای خرس عروسکی.

🔸به هرحال هر بهانه ای که منجر به شادی، عشق ورزی و مهربانی شود را باید غنیمت شمرد. شرقی باشد یا غربی، ملی باشد یا مذهبی. خلاصه اگر خواستید به بهانه روز ولنتاین برای همسرتان گل و کادو بخرید از نظر من مانعی ندارد و غربزده محسوب نمیشوید. 😉

❤️ راستی روز پدر هم مبارک

☕️ دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

دهکده جهانی و عصر ارتباطات

امشب روسیه برج تلویزیون اوکراین را هدف قرار داد.

ولی احتمالا مردم اوکراین هم مثل بقیه کشورها، عمده اطلاعات و اخبارشان را از شبکه های اجتماعی میگیرند.

ایلان ماسک هم یکی دو روز قبل خبر داد که اینترنت ماهواره ای استارلینک در اوکراین قابل دسترسی است (البته اگر مثل بعضی حرفهای دیگرش خالیبندی نباشد!)

از همین بستر تلگرام هم میتوان به راحتی کانالهای خبری اوکراینی را پیدا کرد و با گوگل ترجمه کرد.

تصویر فوق درباره چند خبر اخیر یک کانال تلگرامی اوکراینی با حدود 1میلیون نفر عضو است. ترجمه پست آخر کانال را ببینید:

❗️❗️خلاصه! اخطار حمله هوایی! در پناهگاه! ❗️❗️ (22:05)

خدا نصیب نکند، دهشتناک است.
در عین حال اهمیت شبکه های اجتماعی را نشان میدهد. تعداد بازدیدها را ببینید.

انشالله که هرچه زودتر این جنگ خانمانسوز و همه جنگهای دیگر از جمله در یمن متوقف شود.

☕️دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

🌺چند نکته درباره پیامهای تبریک عید

1⃣ ترجیحا پیام کیلویی و فورواردی و اصطلاحا سِند تو آل نفرستید!

2⃣ چند ثانیه وقت بگذارید و اسم هر مخاطب را در پیام به همراه یک ویژگی مثبت یا یک نکته اختصاصی مثبت ذکر کنید.

3⃣ از همه مهمتر، اگر کسی برایتان پیام اختصاصی فرستاد، پاسخ کیلویی و فورواردی ندهید بهش!

4⃣ پاسخ تبریک اختصاصی، را اختصاصی و با انرژی مثبت بیشتر بدهید. به قول قرآن کریم:
«وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَسِيباً »
هر گاه شما را تحیت و سلامی گفتند شما نیز به تحیت و سلامی بهتر از آن یا (لااقل) مانند آن پاسخ دهید، که خدا به حساب هر چیزی کاملاً خواهد رسید.

5⃣ بعضی ها پیام تبریک اختصاصی را به صورت صوتی و اصطلاحا وویس و با انرژی مثبت پاسخ میدهند. این هم کار قشنگی است.

6⃣ بی دریغ و چشمداشت تبریک بگویید و به پیامهایی که دریافت میکنید هم به همین دید بنگرید.

7⃣ تبریک به چند دسته افراد، لذت بیشتری دارد:
🔸کسانی که حقی بر گردن ما دارند به ویژه معلمان و اساتید
🔸دوستانی که سالهاست ازشان بی خبریم
🔸کسانی که به احتمال قریب به یقین کارمان بهشان نخواهد افتاد (هرچند تجربه نشان داده این قبیل افراد در بزنگاه هایی کار راه انداز خواهند بود!)

8⃣ در پایان از این فرصت استفاده میکنم و عید نوروز و سال جدید را به همگی تبریک میگویم! لطفا این تبریک را جزو تبریکات کیلویی حساب نکنید! 😉😁

☕️دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

اقتصاد برای محیط زیست
یادداشت صفحه اول دنیای اقتصاد

مدتی است که وارد حوزه اقتصاد و تامین مالی محیط زیست شده ام. این یادداشت مشترک را میتوانید اینجا مطالعه کنید. خلاصه بحث از این قرار است که:

1⃣ محیط زیست در کنار معضل آب و تورم، سه مساله اصلی بحرانی کشور هستند و حتی مسائلی مثل اشتغال فعلا در درجات بعدی اهمیت هستند.
زمانی محیط زیست موضوعی لوکس تلقی میشد (همین که در جامعه مردسالار ایران، پست ریاست سازمان محیط زیست نصیب خانمها میشد نشان از نوع نگاه مسوولان داشت!) اما با وضع بحرانی هوا و آب و خاک و زباله و... محیط زیست تبدیل به مساله درجه یک مردم شده است.

2⃣ ریشه بحران‌های فعلی کشور، بی توجهی به مبانی اقتصاد است: قيمت گذاری غلط، غفلت از موضوع مالکیت، سازوکارهای غلط اقتصادی ریشه بحرانها در کشور هستند و محیط زیست هم از این مقوله مستثنا نیست.

3⃣ نیمه پرلیوان این است که چون تا به حال تقریبا هیچ توجهی به طراحی مکانیزمهای اقتصادی در این حوزه نشده، با برخی اقدامات ابتدایی میتوان انتظار نتایج چشمگیری را داشت و جای کار هم بسیار زیاد است.

https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3871635

⭐️ لذا لطفا اگر ایده های سازنده اقتصادی و مالی درباره محیط زیست دارید با ما در میان بگذارید.

☕️ دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

زمانی که بیت کوین حدود 40 هزار دلار بود اینجا گفته بودیم بیشتر از 20هزارتا نمی ارزه.

این هم مدرکش، بند 8 را ببینید.
https://hottg.com/drnosrati/265

بسم الله
دوستان عزیزم سلام


پیرو برنامه پخت و توزیع غذا برای کارتن‌خواب‌ها برنامه‌مان این است که تا شب عید سه نوبت دیگر غذا بپزیم وتوزیع کنیم.
مهم‌ترین وعده‌ی پیش رو، آخرین وعده‌ی امسال و بسته‌ی غذای شب عید است. می‌خواهیم هفته اخر اسفند، ۱۲۰۰ بسته غذایی شامل موارد زیر تهیه کنیم:
۱. یک پرس سبزی پلو با تن ماهی (۹۰ گرم تن ماهی بعلاوه ۲۰ گرم مخلفات)
۲. ۸۰ گرم آجیل شور شامل پسته، بادام، بادام هندی، بادام زمینی
۳. ۱۵ گرم شکلات و آب‌نبات و تافی
۴. ۱ عدد نوشابه ۳۳۰ سی‌سی
۵. ۱ قطعه میوه یا ۱۵۰ گرم سمنو

[قبل از اینکه بقیه متن رو بخونید، حدس بزنید برآورد قیمت این بسته غذایی چند است؟ ظرف و قاشق و بسته بندی رو هم تو ذهنتون حساب کنید.]

با توجه به تورم شب عید می‌خواهیم تا ۲۰ ام دی‌ماه خریدهای این پخت را انجام دهیم.
تا حالا برای پخت‌های قبلی‌مان مشکل مالی نداشته‌ایم، ولی الان در تنگنای مالی هستیم.
خوب، قیمت ما برای هر بسته پنجاه هزارتومان است، مثل همیشه هم غذای با کیفیت و با حجم مناسب.
پس لطفا:
۱. خودتان کمک کنید. و اعلام کنید چند بسته را تقبل می‌کنید؟
۲. به دوستان و آشنایان و اهالی فامیل و خانواده تان بگویید که کمک کنند. و به ما خبر بدهید.

گمانم که با توجه به وضع تورم روزانه، خرید مواد اولیه امروز بهتر از فرداست. کمک کنید هزینه بسته‌ها به خاطر دیر خرید کردن بیش از مقدار تخمینی‌مان نشود.

احتمالا به حضور فیزیکی در روز پخت و شب توزیع هم نیازمندیم. برای این هم اگر می‌توانید شب عید از زیر خانه‌تکانی در برورید، اعلام آمادگی کنید.

جاهایی که می‌خواهیم غذا پخش کنیم:
۱. کارتن‌خواب‌های ترمینال خاوران، پارک مسگرآباد، پارک بیسیم، دروازه غار، باغ آذری، اطراف ایستگاه راه‌آهن و ...
۲. خانواده‌های محله‌های سلطان آباد، مرتضی گرد، مسگرآباد (مسعودیه) و ...

شماره کارت و شبا برای واریز کمک‌های شما، هرچند در بیوی کانال هست:
6219861030118805
Ir820560081480001602812001

بانک سامان به نام آرش حکمیان

لطفاً پس از واریز همینجا برایم فیش واریز را ارسال بفرمایید. از ریا شدن یا کم و زیاد بودن مبلغ هم نهراسید. ما در این گروه اصلا برای همین کار پور هم جمع شده‌ایم.
مثل همیشه، گزارش کار خدمت شما ارائه خواهد شد.

بیایید با هم شب عید برای یک لحظه حس عید بودن را به این مردم که در حاشیه‌اند، هدیه کنیم.

اگر خواستید تماس بگیرید شماره من 09123753466 است.

بسته خیریه غذایی برای شب عید

جمعی از دوستان قدیمی و مورد اعتماد که چندسالی است در کار توزیع غذا برای افراد بی خانمان و فقیر هستند، برای شب عید نوروز هم قصد دارند بسته ای را تهیه و توزیع کنند.
کار قشنگی است.

☕️دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

ربع سکه 14 میلیونی:
حباب شکنی به روش بانک مرکزی!!

بانک مرکزی با هدف کاهش حباب ربع سکه، در حال عرضه ربع سکه در بورس کالا است.
اولا  که هیچ کس سر در نمیاره روش قیمت گذاری بانک چیست و اعداد هفته قبل (به ترتیب 7200، 7090، 7050) و عدد امروز یعنی 7920 با چه روشی به دست آمده اند.
حالا این به کنار،
ثانیا، امروز بانک مرکزی ربع سکه را تا قیمت 14 میلیون هم به خلق الله فروخته! (قیمت بازار آزاد امروز 9میلیون تومان بوده)!!
از دو حال خارج نیست:
1. خریداران نگون بخت یا کلا از روشهای عجیب و غریب بانک مرکزی و بورس کالا سر در نیاورده اند و این قیمت را وارد کرده اند.
2. خریداران خبر نداشته اند که امروز یک دفعه روش قیمت گذاری و فروش عوض شده است، و به روال هفته قبل بالاترین قیمت ممکن را وارد کرده اند.

به هرحال این وضعیت مصداق "غبن فاحش" است یعنی تفاوت قیمت فاحش با بازار.
حال باید دید این دسته خریداران مشمول "خیار غبن فاحش" میشوند یا احتمالا یکجایی این خیار را اسقاط کرده اند و خیار سالادی نصیب شان شده است!!

☕️ دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

⁉️ تولید چیست؟
🖌دکتر مهدی نصرتی
سرمقاله دنیای اقتصاد.
1402/2/21


🔏خوب است در همین ابتدا در یک آزمون سریع شرکت کنیم:
به نظر شما کدام از ۱۰ فعالیت زیر، کار تولیدی (به معنی production) نیست؟
1. نانوایی
2. بقالی
3. فروشگاه لباس
4. رستوران
5. خرید و فروش سهام در بورس
6. واسطه گری املاک
7. دلالی ارز سر چهارراه
8. دستفروشی در مترو
9. کولبری از مرز
10. زباله گردی

🔸در نظرسنجی که در کانال دمنوش اقتصاد انجام دادم، تنها حدود یک چهارم مخاطبان پاسخ صحیح دادند.

🔸 اکثریت مخاطبان تعجب (و مخالفت) خواهند کرد وقتی بفهمند که از میان ۱۰  گزینه فوق، تنها گزینه «خرید و فروش سهام در بورس» فعالیت تولیدی نیست!

🔸 البته که کسی به دنبال تخطئه بورس و ترویج زباله‌گردی و کولبری نیست مخصوصا الان که بعد از چندسال بورس رونق گرفته است. هدف این یادداشت نشان دادن برخی تصورات نادرست است که بعضا به نتایج سیاستی زیان‌باری ختم می‌شود. 

🔸در چند سال اخیر، همواره موضوع تولید در متن شعارهای سال قرار داشته است که اقدام ارزنده‌ای است که تعیین می‌کند این موضوع باید اولویت اول سیاست‌گذاران و مدیران باشد. اما به نظر می‌رسد در بخش قابل توجهی از مسئولین و مردم، تصور و درک کامل و صحیحی از موضوع تولید وجود ندارد و نه تنها اکثر موارد فهرست فوق را تولید نمی دانند بلکه انواع موانع و محدودیتها را برای برخی نیز اعمال می کنند. 

🔸اصولا تولید عبارت است از خلق کالا یا خدمات ارزشمند که باعث افزایش رفاه و مطلوبیت افراد شود. 

✅اولین سوءتفاهم درباره تولید این است که عده‌ای گمان میکنند تولید تنها به معنی خلق کالا  است و احتمالا مفهوم تولید به معنی موسع آن (production) را با ساخت و تولید (manufacturing) اشتباه می‌گیرند که البته اشتباه بسیار بزرگی است. امروز بخش بزرگ و غالب تولید ناخالص داخلی در تقریبا تمام  اقتصادهای پیشرفته را نه بخش تولید کالا که بخش خدمات تشکیل می دهد.
 
✅دومین سوءتفاهم این است که برخی گمان می‌کنند که تنها بخش رسمی اقتصاد جزو تولید محسوب می‌شود. واقعیت این است که به دلیل انواع و اقسام محدودیت‌‌هایی که به غلط به کسب‌وکارها تحمیل شده است، بخش قابل توجهی از اقتصاد ما را اقتصاد غیررسمی تشکیل می‌دهد:
دلالی که سر چهارراه ارز خرید و فروش می‌کند واسطه‌ای است که از کسانی که مازاد ارز دارند خرید می‌کند و به کسانی که نیاز به ارز دارند می‌فروشد. فعالیتی کاملا مفید و ضروری که به دلیل محدویت‌های تحمیل شده به صرافی‌ها و به دلیل این که مسوولان بازار ارز آزاد را به رسمیت نمی‌شناسند این شکل بدوی را به خود گرفته است.
کولبری که با سختی زیاد کالاهایی را وارد کشور می‌کند در حقیقت در حال انجام خدمات حمل (یا به عبارت دیگر کریری) است البته در بدوی‌ترین و بدترین شکل آن!

حالا این مباحث که گفتیم چه اهمیتی دارد؟
1⃣درس سیاستی ۱: امسال سال «مهار تورم و رشد تولید» است. یعنی پس از مهار تورم مهمترین اولویت کشور باید رشد تولید باشد. الان وضعیت در کشور به گونه‌ای است که خوشبختانه کسی جرات تعطیل کردن کارخانه‌ها را به بهانه بدهی بانکی ندارد اما متاسفانه رستوران‌ها، فروشگاه‌ها، مراکز هنری و از این قبیل به دلیل خاصی «پلمب» می‌شوند! این کار اخیر یک اثر فوری و کوچک دارد: این که باعث کاهش تولید و بیکاری عده‌ای می‌شود. اما یک اثر بلندمدت و بسیار مخرب دارد: این سیگنال را به همه فعالان داخلی و خارجی می‌دهد که حقوق مالکیت به راحتی ممکن است نقض شوند و لذا اینجا فضای مناسبی برای کسب‌وکار نیست!

2⃣درس سیاستی ۲: تولید فقط به معنی تولید کالا نیست. بخش مهم تولید را حوزه خدمات تشکیل می‌دهد. بخش عمده‌ای از خدمات نیز تجارت است. واردات نیز خود یک نوع تولید محسوب می‌شود. کشورهای جنوب خلیج فارس را ببینید که چطور با تجارت آزاد رشد کرده‌اند. و سرنوشت شوروی را ببینید که دنبال تولید کالا و محدودیت تجارت بود. لذا تکرار این موضوع ضروری است:‌ تجارت هم نوعی تولید است. 

3⃣درس سیاستی ۳: هلدینگ‌ها و مجموعه‌های سرمایه‌گذاری شبه دولتی که منابع مالی هنگفتی را در اختیار دارند توجه کنند که خرید و فروش سهام در بورس، فعالیت تولیدی نیست و ارزش افزوده خلق نمی‌کند. کسی به دنبال از رونق انداختن بورس نیست اما شایسته است که این مجموعه‌‌ها بخشی از منابع خود را در فعالیت‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری‌‌های جدید به کار گیرند و صد البته در حوزه‌هایی که بخش خصوصی واقعی در آنها کمتر ورود می‌کند به ویژه در حوزه‌های که اثرات مثبت اجتماعی دارند و اصطلاحا سرمایه‌گذاری تاثیرگذار (impact investment) تلقی می‌شوند.

☕️دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

⁉️وام بانک ملی برای اربعین با بهره 40 درصد!!
🖌دکتر مهدی نصرتی

🔸در اخبار رسمی اعلام شده که بانک ملی برای زائران اربعین 10 میلیون تومان وام با نرخ 23 درصد و بازپرداخت 6ماهه پرداخت میکند. در ضمن متقاضیان باید دو و نیم میلیون تومان را هم در این شش ماه نزد بانک بلوکه کنند.

🔸یک حساب کتاب ساده نشان میدهد نرخ سالانه این وام بیش از 40 درصد است! (روش محاسبه را سعی می کنم در یک ویدئو نشان دهم.)

🔸نکات مثبت طرح:
✅40 درصد سود برای بانک ملی!
✅تبلیغات رایگان این طرح سودآور (برای بانک) از طریق اخبار رسمی و خبرگزاری ها و رسانه ها!!
✅عدم نیاز به ضامن و وثیقه (نه تو را خدا برای ده تومان ضامن هم بگیرید!)
✅درخواست آنلاین و عدم نیاز به حضور
✅منفی بودن نرخ بهره واقعی این وام خفن! با وجود تورم رسمی 48 درصدی

🔸نکات منفی:
❌کلاهی که سر متقاضیان ناآگاه میرود
❌ مبلغ واقعی وام، هفت و نیم است نه 10 میلیون.
❌منتقدین هم ادعا میکنند که منابع کشور را خرج اربعین کردند (خبر ندارند که سود اصلی را بانک ملی میبرد)

🔸با این حال ممکن است برای برخی متقاضیان، این وام 40درصدی و احتمالا سهل الوصول، مطلوبیت داشته باشد. وظیفه ما کارشناسان، تببین حساب کتاب مالی برای مردم است.

📎پی نوشت :
موضوع این یادداشت، محاسبات مالی بود نه سفر اربعین. شخصا تحریک تقاضا برای سفر اربعین را نمیپسندم، به این دلیل ساده که زیرساخت‌های عراق پاسخگوی این تعداد زائر نیست.

پی نوشت 2:
توضیح : خوشبختانه، بانک ملی در اصلاحیه ای که بعدا منتشر کرد، حرف قبلی خود را پس گرفت و گفته شد همزمان با دریافت وام، ودیعه 2.5 میلیون تومانی هم آزاد میشود. در این صورت نرخ وام همان 23 درصد است.

☕️ ارتقای دانش مالی و اقتصادی با دمنوش اقتصاد
🆔 @drnosrati

اصلاحیه:
خوشبختانه، بانک ملی در اصلاحیه ای که بعدا منتشر کرد حرف قبلی خود را پس گرفت و گفته شد که همزمان با دريافت وام، ودیعه 2.5 میلیون تومانی متقاضی هم آزاد میشود. در این صورت نرخ وام، همان 23 درصد است.

یک بار سر فرصت، تاثیر پولهایی که بانکها بلوکه میکنند روی نرخ بهره وام را در یک ویدئو نشان خواهم داد. (هرچند این بلوکه کردن هم ظاهرا ممنوع شده)

این هم لینک خبر اولیه:
https://hottg.com/eranico_com/92023