درسگفتار (آنلاین و آفلاین)
فرجام‌شناسی و انقلاب: الهیات آینده‌ی معوّق
به‌هدایت ابراهیم رنجبر
روزهای یکشنبه ۱۹ تا ۲۱ ( ۶ جلسه)
شروع دوره: ۲۱ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴
در این درسگفتار به بررسی تاریخ تکوینِ هستی‌شناسی فرجام‌شناسانه خواهیم پرداخت و نشان می‌دهیم که تصور هر گونه تغییر کلی و البته ناگهانی، هر گونه تحول بنیادین، از دل ایده‌های مختلفی هم‌چون هزاره‌باوری، آخرت‌شناسی، منجی‌گرایی و فرجام‌شناسی پدیدار شده است. در طول تاریخ الهیات نیز جدال‌هایی صورت گرفته است که نشان می‌دهد انتظار آینده‌ای که هرگز نخواهد آمد، همواره موجب شده نیروهای گروه‌ها از تغییر در وضع کنونی باز بماند و در وضعیت حیاتی کاملا خنثی قرار بگیرد.
درواقع سیر تطور فرجام‌شناسی به نحوی پیش رفته که جنبه‌های مختلف حیات سیاسی-هستی‌شناسانه را در برگرفت. از منظر هستی‌شناسی، فرجام‌شناسی ما را با امر نا-متحقق مواجه می‌کند. هر نوشته‌ی فرجام‌شناسانه با وضعیتی استثنایی آغاز می‌شود، یعنی نویسنده مکاشفه‌ی خود را در وضعیتی می‌یابد که مدار امور از نظم همیشگی‌اش خارج شده و زمان معمولی، همان زمانی که با آن خو گرفته‌ایم، به تعلیق درمی‌آید و مناظر ابدیت گشوده می‌شود. فقط در چنین صورتی است که می‌توان امر نا-متحقق را دید؛ پس از بررسی این ساحت از مکاشفه، هم‌سو با خوانش آگامبن از امر تحقق‌ناپذیر، در می‌یابیم که بقای وضعیت مکاشفه‌ای، و فرجام امور و واپسین روز، نه به عدم تحقق بلکه به تحقق‌ناپذیری آن گره خورده است و همین امر تحقق‌ناپذیر است که مجال تحقق هر چیزی را فراهم می‌آورد.
در این دوره نخست به طرح این پرسش خواهیم پرداخت که متن مکاشفه‌ی یوحنا در خود چه داشت که آخرین کتاب مجموعه‌ی عهد جدید شد و نشان خواهیم داد که این کتاب وضعیت رستگاری را به موقعیتی همواره گشوده تبدیل می‌کند. به همین سبب به سراغ ادبیات مکاشفه‌ای و البته ادبیات هرمسی و گنوسی می‌رویم. سپس به دریافت‌های مختلفی که از این کتاب در تحولاتی مانند شورش دهقانان یا خوانش آگوستین از رستگاری شده، خواهیم پرداخت و این نکته بر ما معلوم خواهد شد که مذهب پروتستان و ایده‌ی آمادگی برای آینده‌ای نامعلوم وضعیتی کاملاً فرجام‌شناسانه است.
بر همین اساس لازم است با ماهیت وضعیت مکاشفه‌ای از منظری فلسفی روبرو شد. در همین راستا مفهوم خورای افلاطون و امر تحقق‌ناپذیر آگامبن را نیز بررسی خواهیم کرد تا اساسا نشان بدهیم که چطور هیچ‌گاه نباید وضعیت آرمانی مطلق محقق شود تا مجال بروزِ امورِ نسبتا آرمانی فراهم آید. در این دوره نشان می‌دهیم که نگاه فرجام‌شناسانه تا چه اندازه در تاروپود دوره‌های مختلف اندیشه‌ی فلسفی و الهیاتی رخنه کرده است.
جلسه‌ی نخست- بررسی ادبیات مکاشفه‌ای در کتاب مقدس
جلسه‌ی دوم-بررسی ادبیات هرمسی و گنوسی
جلسه‌ی سوم- خورا و تحقق‌ناپذیری: معمای ناگشوده‌ی افلاطون
جلسه‌ی چهارم- تقابل طبیعت و رحمت در اندیشه‌ی آگوستین: گناه آغازین کار چه کسی است؟ ما یا پدرمان؟
جلسه‌ی پنجم-فرجام‌شناسی در آلمان: الهیات انقلابی مونتسر و شورش دهقانان لسینگ، هگل، مارکس
جلسه‌ی ششم- آنچه رومی‌ها در مخالفت‌شان با فرجام‌شناسی مسیحی به ما آموختند: خنثی‌سازی فرجام‌شناسی یا پیدایش هستی‌شناسی از دل حقوق رومی
ابراهیم رنجبر، متولد ۱۳۶۹ و دکتری فلسفه از دانشگاه علامه طباطبایی، مترجم، مدرس و پژوهش‌گر حوزه‌ی فلسفه و زبان‌های یونانی و لاتین است. او در دوره‌ی کارشناسی ارشد به الگوی هستی‌شناسی پارمنیدس و ملاصدرا پرداخت و در دوره دکتری نیز به ترجمه‌ی متن یونانی سروش‌های کلدانی و بررسی الگوی هستی‌شناختی آن، و هستی‌شناسی پیشامدی، مشغول شد. از ترجمه‌های او می‌توان به جنت و ملکوت، فلسفه چیست و حجره از جورجو آگامبن، شوریدگی و ماخولیا از ساوریو آنسالدی و فرجام‌شناسی غربی از یاکوب تاوبس اشاره کرد. او همچنین مقالاتی را عمدتا در حوزه‌ی فلسفه‌ی یونان، رنسانس و باروک به رشته‌ی تحریر در آورده‌است که در مجلات علمی-پژوهشی منتشر شده‌اند. از میان آن‌ها می‌توان به این عناوین اشاره کرد: نا-دیگری: خداوند در فلسفه‌ی نیکولاس کوزانوس (ابراهیم رنجبر، حسین کلباسی اشتری، فصلنامه‌ی فلسفه‌ی دین، بهار ۱۴۰۳)، رساله درباره نور: بررسی دیدگاه رابرت گروستست درباره حقیقت نور در رساله‌ی De Luce (پژوهش‌نامه‌ی انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، بهار ۱۴۰۳)
لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: [email protected]
تلگرام: hottg.com/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
@bidarschool
@bidarcourses
>>Click here to continue<<