🌿 یادروز خداوندگار زبان پارسی، ۲۵ اردی‌بهشت‌ماه، فرخنده باد!
@shahinsepanta

🌿 جشن خردادگان، ششم ‌خردادماه بر همه ایرانیان فرخنده باد.
@jashnha2

🌸 جشن خُردادگان در یک نگاه
.✍ شاهین سپنتا

💧نام جشن : خُردادگان.

💧زمان برگزاری : روز خرداد (ششمین روز) از ماه خرداد (سومین ماه سال).
.
💧انگیزه برگزاری : فرخندگی هم‌نامی روز و ماه به نام امشاسپند خرداد و بزرگداشت جایگاه آن در اندیشه ایرانیان.
.
💧مفهوم امشاسپند خرداد: «خرداد» در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» به معنی رسایی و کمال است که در گات‌ها یکی از فروزه‌های اهورامزدا و در اوستای نو نام یکی از هفت امشاسپند و نماد رسایی اهورامزدا است. خرداد، امشاسپندبانویی است که نگهداری از آب‌ها در این جهان خویشکاری اوست و کسان را در چیرگی بر تشنگی یاری می‌کند از این روی در سنت، به هنگام نوشیدن آب از او به نیکی یاد می‌شود. در گات‌ها، از خرداد و امرداد پیوسته در کنار یکدیگر یاد می‌شود و در اوستای نو نیز این دو امشاسپند، پاسدارنده آب‌ها و گیاهان‌اند که به یاری مردمان می‌آیند و تشنگی و گرسنگی را شکست می‌دهند. در یسنا، هات 47، آمده است که اهورامزدا رسایی خرداد و جاودانگی امرداد را به کسی خواهد بخشید که اندیشه و گفتار و کردارش برابر آیین راستی است.
💧 امشاسپند خرداد در متن‌های کهن : چهارمین یشت از یشت‌های بیست و یک گانه اوستا، ویژه ستایش و نیایش امشاسپند بانو خرداد است که در آن یشت از زبان اهورامزدا یادآور می‌شود که « ... یاری و رستگاری و رامش و بهروزی خرداد را برای مردمان اشون بیافریدم...» و سپس تاکید می‌شود هر آن کس که خرداد را بستاید همانند آن است که همه امشاسپندان را ستایش کرده است.
در بندهش نیز درباره خرداد آمده است: «... ششم از مینویان، خرداد است؛ او از آفرینش گیتی آب را به خویش پذیرفت...» ، «... خرداد سرور سال‌ها و ماه‌ها و روزهاست [یعنی] که او سرور همه است. او را به گیتی، آب خویش است. چنین گوید: هستی، زایش و پرورش همه موجودات مادی جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست...»
.
🌿 گل ویژه جشن خردادگان: در کتاب بندهش از گل سوسن به عنوان گل ویژه امشاسپند بانو «خُرداد» نام برده شده است: «... این را نیز گوید که هرگلی از آنِ امشاسپندی است؛ و باشد که گوید: ... سوسن خرداد را، .. » که بر این بنیان بهترین نماد برای جشن خردادگان گل سوسن است. در متن پهلوی «خسرو قبادان و ریدکی» بوی گل سوسن سپید، چون « بوی دوستی » توصیف شده است.
.
💦 آیین‌های جشن خردادگان‌: یکی از مهم‌ترین آیین‌های روز خرداد که در جشن خرادگان پررنگ‌تر می‌شود، رفتن به سرچشمه‌ها یا کنار دریاها و رودها، تن‌شویی در آب و خواندن نیایش‌های ویژه این روز همراه با شادی و سرور در کنار خانواده و دوستان بوده است.

نمونه‌ای از سنت‌های رایج در این روز را می‌توان از سروده «‌دستور داراب پالن» موبد بزرگ پارسی در منظومه «‌فرضیات نامه» برداشت نمود که از آیین های ویژه خرداد روز به «تن‌شویی» و «‌کندن چاه‌» و «نو‌کردن کاریز» اشاره می‌کند و در همین مورد در متن پهلوی «‌اندرز انوشه‌روان آذرپاد مهر اسپندان» یادآوری شده که «‌در خردادروز جوی‌کن».
بر این‌پایه، در این روز توجه‌ای ویژه می‌شده به نگهداری و نوسازی جای‌هایی که آب از آن‌ها سرچشمه می‌گیرد و در آنجا جاری می‌شود چون چشمه‌ها، چاه‌ها، جوی‌ها‌، کاریزها و رودها که با آب زندگی بخش خود، ادامه زندگی را در این کره خاکی برای زیستمندان امکان پذیر می‌کنند.
.
💦💧پیام جشن خردادگان: به راستی اگر ما ایرانیان دست کم مفهوم مادی جشن‌هایی همچون خردادگان را درست درک می‌کردیم شاید امروز رودها و تالاب‌ها و دریاچه‌ها و کاریزها و دریاهای ما به خاطر بی آبی و آلودگی و تخریب روز افزون نفس‌های آخر را نمی کشیدند.
@jashnha2

گل سوسن سپید یا سوسن آزاد، نماد جشن خردادگان (ششم خردادماه). @JASHNHA2

دریانوردی موسم نوروز صیاد
آغاز گردد با لبی خندان دلی شاد
جشنی است فرخ ماهیان در حینش آزاد
بیست و نه تیر یا نهم روز امرداد
خلیج فارس

نوروز صیاد: جشنی است که در سواحل خلیج فارس به احترام دریا برگزار می شود و در این روز صید و خوردن موجودات آبزی ممنوع است چون فصل تکثیر ماهیان است، یک روز در سال آنها را آزاد و در امان می گذارند این جشن در روستای سلخ قشم که مهمترین روستای صیادی است در بیست و نه تیر و در بندر کنگ که مهمترین بندر دریانوردی است در نه امرداد برگزار می شود
صد روزه بین نه امرداد تا هجده آبان را بهار دریا می گویند که بهترین فصل دریا نوردی است در صد روز بعد یعنی تا ۲۸ بهمن دریانوردی با احتیاط صورت می گیرد در صد روز بعد یعنی تا ۵ خرداد دریانوردی ممنوع است و از این روز دریانوردان به تعمیر کشتیهاشان می پردازند تا برای فصل دریانوردی بعد کاملا آماده باشند
به گمان من چون تقویم دریانوردی به طور دقیق رعایت می شود بهتر است جشن نهم امرداد را به نام نوروز دریا خواند و از نوروز صیاد تفکیک کرد ولی اغلب هردو جشن را به نام نوروز صیاد خوانده و رسوم مشترکی برای آنها ذکر می شود

ایران از پای نمی‌اُفتد، می‌تپد و چون قُقنوس از خاکستر خود برمی‌خیزد؛ مانندِ دُلفین جَست می‌زند و پیدا می‌شود و نهان می‌شود، و باز از نو پدیدار. هر کجا که گمان کنید که نیست، درست همانجا هست، در هر لباس، هر سیما، چه در زربفت و چه در کرباس، چه گویا و چه خاموش.

هزاران هزار صدا در خرابه‌هایِ تو پیچید که: «دیوان آمد، دیوان آمد!» این صدا در خرابه‌هایِ دیگر نیز پیچیده‌ است و گوشِ روزگار با آن آشناست؛ ولی دیوان می‌آیند و می‌روند، غولان می‌آیند و می‌روند، دوالپایان پاورچین پاورچین می‌گذرند، و آن روندهٔ بزرگ که ایران نام دارد، می‌ماند.
محمد‌علی اسلامی ندوشن
برگرفته از فصلنامهٔ هستی، تابستانِ ۱۳۷۲ خورشیدی، صص ۱۸۴–۱۸۳

#ایران