🎙مخبر، موشک، تورم

🔹در هفته‌ای که گذشت، همچنان بخش زیادی از خبرهای ایران مربوط به درگذشت ابراهیم رئیسی و اتفاقات بعد از آن بود. در قسمت ۱۶۶ پادکست فکت‌نامه نیز ابتدا چند فکت‌چک را مرور کرده‌ایم که مستقیم و غیرمستقیم به همین مساله برمی‌گردد؛ ابتدا اعداد و ارقام آنچنانی از حضور مردم در مراسم تشییع جنازه رئیسی و سپس مصاحبه‌ای که به بهانه کشته شدن رئیسی انجام شد و باز هم صحبت اعدام‌های تابستان۶۷ را به میان آورد و بعد هم ادعای یک مصاحبه جنجالی از سوی رئیس اتحادیه قنادان در مورد افزایش فروش شیرینی، بعد از مرگ رئیسی.

🔹سرپرست فعلی ریاست جمهوری ایران هم این هفته ادعای پربحثی را درباره نسبت موشک و اقتصاد در دولت سیزدهم مطرح کرده بود که به آن پرداخته‌ایم و در ادامه سراغ انتخابات ریاست جمهوری رفتیم و حرف و حدیث در مورد قانونی بودن یا نبودنِ کاندیداتوری رئیس مجلس در آن؛ انتخابات زودهنگامی که دلیل برگزاری‌اش، همین سقوط هلی‌کوپتر است.

🔹مخبر و قالیباف تنها مسئولانی نبودند که حرف‌هایشان سوژه فکت‌چک‌های ما شد. رئیس سازمان برنامه و بودجه هم ادعایی داشته که بررسی کردیم و بعد هم سراغ ۲ ویدیو در حوزه اخبار درگیری‌های اسرائیل و فلسطین رفته‌ایم. سوژه‌های برون‌مرزی به اینجا ختم نشد و پای همسر بشار اسد هم به فکت‌نامه باز شد؛ البته به لطف رسانه‌های داخلی!

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:24 مقدمه
00:05:55 ادعای شاخ‌دار حضور ۱۲ میلیون نفر در تشییع جنازه رئیسی و همراهان
00:14:01 چه کسانی در تابستان ۶۷ اعدام شدند؟
00:26:47 ادعای مصاحبه جنجالی رئیس اتحادیه قنادان پس از سقوط بالگرد رئیسی
00:30:15 ادعای نادرست مخبر درباره اقتصاد کشور، پس از حمله‌های نظامی ایران
00:37:30 رئیس مجلس برای کاندیداتوری نیازی به استعفا ندارد
00:43:05 درباره رشد اقتصادی در دولت ابراهیم رئیسی چه می‌دانیم؟
00:45:32 ویدیوی گمراه‌کننده درباره بی‌تفاوتی فلسطینی‌ها به اعتراضات ایرانیان
00:51:03 ماجرای ویدیوی اشغال خانه‌های خالی فلسطینیان توسط اسرائیلی‌ها
00:55:01 خبر نادرست مرگ همسر بشار اسد
00:57:14 ادعای شاخ‌دار ویدیوی تونل زمان و ابعاد دیگر
01:01:07 کشف آی‌فون در ژاپن، ۳۸ سال پیش؟!
🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار حداد عادل درباره آزاد بودن انتخابات در ایران

🔹بر خلاف ادعای غلامعلی حداد عادل مبنی بر «آزاد بودن انتخابات»، شواهد زیادی وجود دارد که انتخابات در ایران «آزاد» نیست.

🔹مثلا بر اساس سندی که در ​سازمان بین‌المجالس تصویب شده، بسیاری از اصول یک انتخابات آزاد، در ایران رعایت نمی‌شود. ابهام‌های قانونی، رویه‌های فراقانونی و همچنین مستقل‌نبودن ناظران و مجریان در انتخابات، بخشی از دلایل رد این ادعا است.

🔹رهبر جمهوری اسلامی نیز ادعای شاخ‌داری مبنی بر شیوه برگزاری انتخابات در ایران مطرح کرده بود.

🔹امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه پیشین ایران گفته بود «از زمان پیروزی انقلاب تا کنون هر سال حداقل یک انتخابات آزاد با حضور همه مردم داشتیم.»

🔹وزیر کشور دولت ابراهیم رئیسی نیز گفته بود «سلامت انتخابات از بالاترین سطح استاندارد برخوردار بود.»

🔹پیشتر سخنگوی شورای نگهبان گفته بود «زمینه مشارکت برای همه اشخاص و گروه‌های سیاسی در انتخابات مجلس دوازدهم فراهم است.»‌

🔹 با استناد به همین اصول و تعاریف و همچنین موارد متعددی که در گزارش‌های قبلی به آنها اشاره کرده‌ایم، فکت‌نامه به ادعای حداد عادل مبنی بر اینکه «انتخابات آزاد دستاورد انقلاب برای ملت ایران است» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ آمارهای سال ۲۰۲۳ پذیرش پناهنده از سوی جمهوری اسلامی ایران

🔹در شبکه‌های اجتماعی، تصویری از یک نمودار سایت استاتیستا درباره جمعیت پناهندگان در سال ۲۰۲۳ با این توضیح منتشر شده که «رتبه اول پذیرش پناهنده رو در سال۲۰۲۳ کسب کردیم. یعنی فقط در یک سال معادل ۵درصد از جمعیت کشور، پناهنده وارد کشور شده».

🔹این‌طور نیست. جمعیت پناهندگان ساکن ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی به نسبت سال قبل تنها حدود ۱۸ هزار نفر افزایش پیدا کرده، نه بیش از ۳ میلیون نفر.

🔹آنچه در نمودار آمده جمعیت پناهندگان ثبت شده کمیساریای سازمان ملل متحد در امور پناهندگان است. بر اساس این آمار جمعیت کل پناهندگان ایران در سال گذشته میلادی بیش از ۳ میلیون و ۴۴۳ هزار نفر است که ۹۹/۷ درصد آنها از افغانستان، حدود ۱۱ هزار و ۸۰۰ نفر از عراق و ۲۵ نفر از کشورهای کویت، پاکستان و ازبکستان به ایران آمده‌اند.

🔹تردیدی در افزایش جمعیت پناهندگان و پناهجویان بعد از بازگشت طالبان نیست. مقایسه آمار دو سال گذشته با میانگین ۲۰ سال اخیر نشان می‌دهد جمعیت پناهندگان مقیم ایران از متوسط یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در دو دهه اخیر، به بیش از ۳ میلیون نفر افزایش پیدا کرده است.

🔹این افزایش سه برابری نشان‌دهنده از یک جهش چشمگیر در جمعیت پناهندگان خارجی است، اما هنوز جمعیت پناهندگان خارجی در ایران به رکورد سال‌های میانی دهه ۱۳۶۰ نرسیده است.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا که «ایران رتبه اول پذیرش پناهنده در سال۲۰۲۳ است و فقط در یک سال معادل ۵درصد جمعیت کشور، پناهنده وارد شده» نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ویدیوی ساختگی فیلی که از گروه اخراج می‌شود و برای فرار از تنهایی نقاشی می‌‌‌کشد

🔹 برخی کاربران در شبکه‌‌های اجتماعی ویدیویی منتشر کردند که در آن ادعا شده فیلی بعد از آنکه در گله‌اش مورد آزار قرار گرفته و مسئولان باغ وحش او را از بقیه فیل‌ها جدا کرده‌اند، برای مقابله با انزوا به نقاشی روی آورد. این داستان ساختگی و بی‌پایه است.

🔹 این ویدیو از سرهم کردن ویدیو‌های فیل‌هایی از جاهای گوناگون دنیا از امارات و فیلیپین گرفته تا چین و تایلند، ساخته شده و در آن ما نه تصویر و داستان یک فیل بلکه ویدیو فیل‌های متفاوتی را می‌بینیم که ربطی به هم ندارند.

🔹 فیلی که در حال نقاشی کردن است هم «سودا» Suda نام دارد و ما پیش از این یک مقاله درستی‌سنجی درباره او منتشر کردیم و نشان دادیم نقاشی کردن او یک «آفرینش هنری» نیست و فیل هیچ درک هنری و احساسی از کاری که انجام می‌دهد ندارد و این کار او فقط کپی‌برداری به روش برده‌داری است.

🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به ادعای نقاشی کشیدن فیل برای فرار از تنهایی نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ خبر نادرست درباره میزان بازنشر نامه رهبر جمهوری اسلامی به دانشجویان آمریکایی

🔹صدا و سیمای ایران در خبر بیست و سی روز یکشنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۳ در گزارشی گفت نامه رهبر جمهوری اسلامی به دانشجویان آمریکایی ۱۶ میلیون بار فقط در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) بازنشر شد. در جای دیگری از همین گزارش بار دیگر بر همین تعداد بازنشر تاکید شد.

🔹 اشاره این گزارش به نامه‌ای است که علی خامنه‌ای خطاب به دانشجویان حامی فلسطین در دانشگاه‌های آمریکا نوشته و در روز ۱۰ خرداد منتشر شد.

🔹 در این گزارش‌ عددی که بر روی توییت هایلایت شده، میزان «Views» توییت یا به عبارتی دفعات دیده شدن توییت است.

🔹 با مراجعه به توییتر رهبر جمهوری اسلامی در زمان نوشتن این گزارش روز ۲۱ خرداد یا ۱۰ جون می‌توان دید که میزان بازنشر این توییت (لینک بایگانی) ۸ هزار و چهارصد بار بوده، نه ۱۶ میلیون بار.

🔹 بنابراین فکت‌نامه به این ادعای صدا و سیما که «نامه رهبر به دانشجویان آمریکایی ۱۶ میلیون بار در شبکه اجتماعی X بازنشر شد»، نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای سکوت پورمحمدی در برابر طرح صیانت

🔹در شبکه‌های اجتماعی تصویری از گزارش روزنامه شرق در حال انتشار است که مواضع نامزدهای انتخابات را درباره طرح صیانت نشان می‌دهد و مدعیست «پورمحمدی در مقابل طرح صیانت سکوت کرده‌‌است».

🔹این ادعا گمراه‌کننده است.

۱. او در دوره مطرح شدن صیانت در مجلس، (۱۳۹۷ به بعد) هیچ مسئولیت حکومتی نداشته و تخصصی هم در این زمینه ندارد که درباره آن اظهارنظر کرده باشد یا رسانه‌ها سراغش رفته باشند.

۲. اکثر نمایندگانی که در مجلس یازدهم پیگیر طرح صیانت بودند (از جمله ۳ نامزد دیگر و همه اعضای هیات رئیسه کمیسیون صیانت مجلس) عضو فهرست «ایران سربلند» بودند که «جامعه روحانيت مبارز» در دوره دبیرکلی پورمحمدی از اعضای محوری آن بود.

۳. پورمحمدی، به عنوان وزیر دادگستری و براساس قانون جرائم رایانه‌ای، چهار سال عضو کمیته فیلترینگ (کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه) بوده‌است.

۴. او صراحتا گفته: «ما با آنچه که خلاف امنیت، اخلاق و منافعمان باشد و در داخل و خارج تولید شود، مبارزه می‌کنیم و جلوی آن را می‌گیریم … توان فیلترینگ خود را در جایی که خلاف منافع ملی و امنیت ملی باشد به کار می‌بریم و جدی آن را دنبال می‌کنیم.»

🔹 بنابراین، فکت‌نامه به این ادعای مطرح‌شده در روزنامه شرق که «مصطفی پورمحمدی در مقابل طرح صیانت سکوت کرده‌‌است» نشان گمراه‌کننده می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙نسخه صوتی مستند «بزرگ‌نمایی یا عددسازی؛ در انقلاب ۵۷ چند نفر کشته شدند؟»

🔹نسخه صوتی مستند جدید فکت‌نامه با عنوان «بزرگ‌نمایی یا عددسازی؛ در انقلاب۵۷ چند نفر کشته شدند؟» منتشر شد.

🔹در نسخه صوتی، علاوه بر محتوای مستند، تجربه دست‌اندرکاران این مستند در فرایند تحقیق را نیز خواهید شنید؛ بنابراین اگر نسخه تصویری مستند را هم دیده‌اید، شنیدن نسخه صوتی آن خالی از لطف نیست.

▶️ آنچه در این مستند می‌بینید و می‌شنوید:

🔹بلافاصله بعد از واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، روح‌الله خمینی و هوادارانش ادعا کردند که ۱۵ هزار نفر از تظاهرکنندگان مخالف حکومت شاه کشته شده‌اند. هرچند خود این عدد به‌شدت اغراق‌شده بود، اما انقلابیون به همین هم اکتفا نکردند و بعدها در کتاب‌های تاریخ، اسناد رسمی و حتی در مقدمه قانون‌اساسی جمهوری اسلامی، تعداد کل کشته‌شدگان انقلاب را ۶۰ هزار نفر اعلام کردند.

🔹این آمار بسیار بزرگ و غیرمنطقی، فراتر از بزرگ‌نمایی‌های معمول است و به عددسازی و جعل سازمان‌یافته شباهت دارد.

🔹مستند جدید فکت‌نامه با استناد به برآوردها و آمارهای معتبر از تعداد کشته‌شدگان انقلاب ۵۷، ابعاد این بزرگ‌نمایی را بازخوانی می‌کند.

🔹نسخه صوتی این مستند در همه اپلیکیشن‌های پادکست در دسترس است.

🔹نسخه تصویری این مستند را نیز می‌توانید در حساب‌های رسمی فکت‌نامه در یوتیوب و سایر شبکه‌های اجتماعی ببینید.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

🎉 یک پادکست جدید!

🎙«هزار داستان بودجه»

🔹پادکست «هزار داستان بودجه» کار مشترک #فکت‌نامه و #رادیو_فردا منتشر شد.

🔹در هر قسمت از این پادکست، از لابلای اعداد و ارقام‌ بودجه سالانه کشور، یک سرنخ را دنبال می‌کنیم تا به یک ماجرای جالب و کمتر شنیده‌شده برسیم. بودجه، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اسناد مالی دولت جمهوری اسلامی است که با شفافیت نسبی، در دسترس عموم قرار می‌گیرد؛ سندی با جزئیات پرشمار که می‌توان در آن موضوعاتی جالب، درباره سازوکارهای مالی نهادها، سازمان‌ها، شبه‌سازمان و موسساتی پیدا کرد که با پول نفت و مالیات اداره می‌شوند.

🔹«هزار داستان بودجه» را می‌توانید در همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.👇

پادلینک:
https://pod.link/1750673543

وبسایت رادیو فردا:
https://www.radiofarda.com/z/23229

🌐 @Factnameh

🔹 مسعود پزشکیان و پرونده کشته‌شدن زهرا کاظمی در سال ۸۲

🔹عملکرد مسعود پزشکیان به عنوان وزیر بهداشت در زمان کشته‌شدن زهرا کاظمی در زندان اوین، همزمان با آغاز رقابت‌های انتخاباتی، یکی از سوژه‌هایی است که در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌شود.

🔹گروهی از حامیان او با اشاره به گفتگوی او با صداوسیما در سال ۱۴۰۱ می‌گویند پزشکیان در سال ۸۲ «شفاف عمل کرده» و با تهیه گزارش به عنوان نماینده دولت، دلیل کشته‌شدن زهرا کاظمی را ضربه به سر او اعلام کرده است.

🔹گروهی دیگر اما می‌گویند مسعود پزشکیان در همان سال، در چند گفتگو، وجود آثار ضرب و جرح را بر بدن زهرا کاظمی انکار کرده است و این مساله را به عنوان تلاش او برای پنهان کردن واقعیت در این پرونده توصیف می‌کنند.

🔹زهرا کاظمی در تیر ماه ۱۳۸۲ پس از آنکه مجوز گرفتن عکس را از مقامات رسمی دریافت کرد، بازداشت شد و ۱۷ روز بعد از بازداشت، پس از آنکه چند روز در کما بود، از دنیا رفت.

🔹گزارش کمیته ویژه دولت که مسعود پزشکیان نیز آن را امضا کرده تاکید می‌کند زهرا کاظمی در زمان بازداشت و بر اثر ضربه سر، جان باخته است. در آن گزارش آمده علائم دیگری مبنی بر ضرب و جرح دیده نمی‌شود.

🔹ادعای نبودن علائم ضرب و جرح، در دو مصاحبه دیگر مسعود پزشکیان هم دیده می‌شود.

🔹این در حالی است که در گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس به اظهارات خانواده و برخی از مسئولان اشاره می‌شود که به «آثار جراحت» در بدن زهرا کاظمی اشاره کرده‌اند؛ موضوعی که در گزارش و مصاحبه پزشکیان، تکذیب شده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙 آقای مهاراجه پدر خمینی نیست!

🔹 در ابتدای قسمت ۱۶۷ پادکست هفتگی به حرف و حدیث‌ها درباره موضع مسعود پزشکیان در قبال کشته شدن زهرا کاظمی در سال ۱۳۸۲ پرداخته‌ایم؛ موضوعی که این روزها دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است. سپس یک ادعای تکراری از سوی حداد عادل در مورد آزاد بودن انتخابات در ایران را بررسی کرده‌ایم و در ادامه به گزارش یکی از رسانه‌ها پرداختیم که در مورد موضع پورمحمدی در برابر طرح صیانت از اینترنت، ادعای گمراه‌کننده‌ای کرده بود.

🔹 تعداد پرتاب‌های فضایی دولت سیزدهم و تصاویری که برای خبر افتتاح کارخانه آب‌شیرین‌کن زاهدان از سوی برخی رسانه‌های حامی دولت منتشر شد، دو موضوعی هستند که این هفته سوژه فکت‌چک‌های ما شدند.

🔹 با بیشتر شدن حساسیت‌ها نسبت به موضوع ورود اتباع خارجی به ایران، اخیرا ادعا شد که این کشور رتبه اول پذیرش پناهنده در سال ۲۰۲۳ را داشته است. در این پادکست به درستی‌سنجی این ادعا پرداختیم.

🔹 یک عکس منتسب به کودکی روح‌الله خمینی اما با رنگ و بوی هندی، ادعایی در مورد یک فیل نقاش و ترفند تکراری برای استفاده ابزاری از صحبت‌های یک پزشک اهل ترکیه، از جمله شاخ‌دارهای این هفته بودند.

🔹 وایرال شدن ویدیویی تقطیع‌شده از جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا، ادعای ضربه سهمگین به گنبد آهنین اسرائیل با موشک ایرانی و نقل قول گمراه‌کننده از فائوچی درباره فاصله‌گذاری اجتماعی دوران کرونا نیز در این پادکست مرور شده‌اند.

🔹 در پایان به ادعای صداوسیما درباره میزان بازنشر نامه رهبر جمهوری اسلامی خطاب به دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین پرداختیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ادعاهای نادرست درباره حکم دادگاه انتاریو و شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراینی

🔹روز ۲۱ خرداد ۱۴۰۳، دیوان عالی استان انتاریو کانادا حکم پرونده شکایت وکلای ۲۱ نفر از سرنشینان پرواز هواپیمای اوکراینی PS752 از شرکت هوایی بین‌المللی اوکراین، UIA را صادر کرد: «چون شرکت هواپیمایی اوکراینی نتوانست ثابت کند که در خسارت وارده به شاکیان سهل‌انگاری نکرده‌است، مستحق پرداخت غرامت (بیشتر از حق بیمه متعارف خط هوایی) به قربانیان شد».

🔹صدور این حکم با انواع تفسیرهای نادرست و گمراه‌کننده در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها همراه‌بود. رسانه‌های جمهوری اسلامی تلاش کردند نشان دهند که در دادگاه ثابت شده که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در انهدام هواپیمای پرواز PS725 تنها نقش «خطای انسانی» داشته و این هواپیمای اوکراینی و خلبان بودند که مقصر حادثه شناخته شده‌اند. کانال تلگرام منسوب به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نوشت: «دادگاه کانادا سهل‌انگاری شرکت هواپیمایی اوکراین را مسئول سانحه سقوط در ایران دانست».

🔹مراجعه به حکم این دادگاه که پس از برگزاری هجده جلسه رسیدگی بین آبان تا بهمن ۱۴۰۲ در ۱۴۱ صفحه و ۴۸۱ بند صادر شده، بسیاری از این ابهامات را پاسخ خواهد. در حکم دادگاه کانادایی چندین بار تاکید شده که ساقط کردن هواپیمای اوکراینی نتیجه «خطای انسانی» سپاه نبوده بلکه عمدا و‌ با علم به مسافربری‌بودن پرواز، به این هواپیما شلیک شده‌است.

🔹در بند ۴۱ حکم به طور خلاصه آمده که حمله به عین‌الاسد، تنها ساعاتی پس از فرود «PS751» (پرواز رفت کیف به تهران) بوده. بنابراین مدرکی بر اینکه خدمه پرواز از حمله باخبر باشند وجود ندارد. از طرفی حتی می‌دانیم حتی مسافران هم از چنین ریسکی آگاه بوده و به آن اشاره کرده‌اند. یکی از زمینه‌های مهم در سهل‌انگاری مسئول اندازه‌گیری ریسک پرواز (آقای مارتیننکو) که در بند ۳۹ به آن اشاره شد این است که ۷ ژانویه ۲۰۲۰ در تقویم کلیسای شرقی ارتدوکس، مصادف با کریسمس و روز تعطیل است.

🔹با این حال دادگاه کانادا، در حکم مفصل خود، شواهد و مدارکی را بررسی کرده‌است که نشان می‌دهد این دادگاه هم سپاه مسئول واقعه PS752 دانسته‌است:

۱. فرستنده هواپیما در تمام مدت کار می‌کرده‌است

۲. خطای زاویه ۱۰۵ درجه پس از جابه‌جایی آتش‌بار پدافند وارد نیست

۳. تشخیص اندازه سرعت و ارتفاع پرواز و تفاوت موشک و هواپیما برای این پدافند مشخص بوده

🔹در حاشیه این راستی‌آزمایی، دو موضوع دیگر هم بوده که ممکن است منبع انتشار اخبار و اطلاعات نادرست شده یا بشوند. چون در متن این حکم به آنها اشاره شده در اینجا آن موارد را بررسی می‌کنیم:

۱. پذیرش اینکه ساقط‌کردن هواپیما، تصادف بوده نادرست است و واژه accident در پانویس تعریف شده‌است: «تصادف» به معنای رویداد یا اتفاق غیرمنتظره یا غیرمعمولی است که مسافر عامل آن نیست (از دست مسافر خارج است).

۲. برجام و نقش ترامپ و ترور سلیمانی هم از آنجا مطرح می‌شود که در چند بند اول، قاضی زمینه‌های وقوع این اتفاق را برمی‌شمرد. اهمیت ذکر این زمینه‌ها در این است که بعدا در اندازه‌گیری ریسک اجازه پرواز، پارامترهای مهمی هستند. نه اینکه نشان‌دهنده نقش ترامپ در ساقط کردن پرواز PS752 باشند.

🔹این که رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران مدعی هستند «دادگاه کانادایی سهل‌انگاری هواپیمایی اوکراین را مسئول واقعه PS752 دانست» دقیق و درست نیست و در واقع «دادگاه کانادایی هواپیمایی اوکراین را به‌خاطر سهل‌انگاری در واقعه PS752 مسئول دانست». فکت‌نامه نیز به این ادعای رسانه‌های جمهوری اسلامی و شبکه‌های اجتماعی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh